Ufinansowienie ziemi rolnej – współczesne przejawy finansjalizacji czy powrót do korzeni ludzkości?

Abstract

The purpose of the article/hypothesis. Purpose of the article/hypothesis: The aim of the research is (1) to verify the view that the purchase of land – in particular agricultural land – can be classified as a phenomenon of financing the economy; (2) expanding the definition of financialization, indicating that the dominance of finance is shifting from financial markets and institutions to the land market.Methodology. The study was based on a hypothetico-deductive model. Deductive methods and methods of formulating and verification of theorems were used. They were carried out in the form of reflections on the science of finance on a macro, meso and micro scale.Results of the research. The number, scope and scale of shocks that humanity has faced in the last two decades have no point of reference. Starting with the crash on the American real estate market, through the global economic and climate crisis, pandemic, and ending with numerous armed conflicts. Each of these phenomena has occurred many times in the history of humanity, but never together in such a short space of time. The multitude of discoveries causing an increasingly faster flow of information (including financial information in particular) begins to make their reception and interpretation difficult, thus causing chaos and a sense of loss for the investor (both those with a large and small capital portfolio). For this reason, some investors are moving away from investing in shares and this method of increasing wealth to committing capital to long-term and lower-risk transactions, such as agricultural land. Land has specific features such as non-moveability, non-reproducibility and indestructibility (the last feature is debatable and concerns the proper use of agricultural land) and thus appears as an investment resistant to inflation and crisis phenomena of short and medium term.Research contribution. The current definition of financialization is too narrow. With the increase in the scale and pace of creation of financial instruments, the faster flow of financial information and the increase in the substantive scope and complexity of regulations regulating financial transactions, the financialization of the economy should be expanded to include the involvement of capital in land – in particular, but not only – agricultural land.Limitations. The research was conducted on a limited number of literature items and requires further in-depth research. They mainly concern the markets of the European Union, North America and partly Australia. Therefore, they do not allow for the generalization of the proposed approach to financialization. It is expected that similar relationships occur in rapidly developing countries that are increasing their wealth and that of their citizens. However, this view requires verification.

Cel artykułu/hipoteza. Celem badań jest (1) weryfikacja poglądu, że wykup ziemi – w szczególności ziemi rolnej – można zaliczyć do zjawiska ufinansowienia gospodarki; (2) rozszerzenie definicji finansjalizacji wskazując, że dominacja finansów przenosi się z rynków i instytucji finansowych na rynek ziemi.Metodyka. Badanie oparto na modelu hipotetyczno-dedukcyjnym. Zastosowano metody dedukcji oraz metody formułowania i sprawdzania twierdzeń. Zostały one przeprowadzone w formie rozważań nad nauką finansów w skali makro, mezo i mikro.Wyniki/Rezultaty badania. Liczba, zakres i skala szoków z jakimi ludzkość ma do czynienia w ostatnich dwóch dekadach nie ma żadnego punktu odniesienia. Począwszy od krachu na amerykańskim rynku nieruchomości, poprzez ogólnoświatowy kryzys gospodarczy, klimatyczny, pandemię, a na licznych konfliktach zbrojnych kończąc. Każde z tych zjawisk wielokrotnie występowało w dziejach ludzkości, nigdy jednak wspólnie w tak krótkiej przestrzeni czasu. Wielość odkryć powodujących coraz szybszy przepływ informacji (w tym szczególnie finansowej) zaczyna utrudniać ich odbiór i interpretację, wywołując tym samym chaos i poczucie zagubienia inwestora (zarówno tego o zasobnym, jak i skromnym portfelu kapitału). Z tego też powodu część inwestorów odchodzi od inwestycji w akcje i tego sposobu pomnażania majątku do zaangażowania kapitałów w transakcje długoterminowe i obarczone mniejszym ryzykiem, jak ziemia rolna. Ziemia ma te swoiste cechy, jak nieprzemieszczalność, niepomnażalność i niezniszczalność (ostatnia cecha jest dyskusyjna, a dotyczy prawidłowego użytkowania ziemi rolnej) i jawi się tym samym jako inwestycja odporna na zjawiska inflacyjne oraz kryzysowe o krótkim i średnim terminie trwania.Wkład badawczy. Dotychczasowe definiowanie finansjalizacji jest zbyt wąskie. Wraz ze wzrostem skali i tempa powstawania instrumentów finansowych, coraz szybszego przepływu informacji finansowej oraz wzrostu rozległości merytorycznej i skomplikowania przepisów regulujących transakcje finansowe, ufinansowienie gospodarki należy poszerzyć o zaangażowanie kapitału w ziemię – w szczególności, chociaż nie tylko – rolną.Ograniczenia. Badania zostały przeprowadzone na ograniczonej liczbie pozycji literatury i wymagają dalszego pogłębiania. Dotyczą one głównie rynków Unii Europejskiej, Ameryki Północnej i częściowo Australii. Nie pozwalają tym samym na uogólnienie zaproponowanego podejścia do finansjalizacji. Przewiduje się, że podobne zależności występują w szybko rozwijających się krajach, pomnażających bogactwo swoje i swoich obywateli. Pogląd ten wymaga jednak weryfikacji.