Milczący sens horyzontu poznawczo-performatywnego

Abstract

Przedstawione w artykule rozważania wychodzą od opalizacji semantycznej sensu i znaczenia w polskim uzusie językowym, poczynając od podstawowych ujęć słownikowych i korpusowych, w których wskazana jest podmiotowa (subiektywna) dominanta sensu i przedmiotowa (obiektywna) dominanta znaczenia. Następnie przywołane są elementy dyskursu filozoficznego (J. Bocheński, J. Hartman, T. Komendziński), w których wyartykułowane są dodatkowe warunki sensu jako „sensu życia” i „sensu działania”, podkreślające podmiotowy i performatywny charakter sensu, szczególnie związany z frazą „sens życia”. Filozoficzny kontekst rozważań wspierają ustalenia nauk poznawczych odnoszące się do udziału nieświadomości i jej potencjału poznawczo-performatywnego, wprowadzonego za pomocą kategorii „umysłu nieświadomego” (L. Mlodinow) i „milczącej wiedzy” (M. Polanyi). W dalszej części rozważań poświęconych przede wszystkim koncepcji „horyzontu poznawczo-performatywnego” podkreślony jest dominujący udział nieuświadamianego wymiaru podmiotowej wiedzy o byciu i działaniu w świecie w sensotwórczej aktywności poznawczej i performatywnej.