Szkic o naturze komunikowania – od samozwrotności do manipulacji

Abstract

Artykuł dotyczy natury komunikowania społecznego i interpersonalnego. Zawiera zróżnicowane rozważania na temat fundamentów (przyczyn, źródeł) procesu komunikowania, jak i jego przebiegu i efektów. Wykorzystane są wątki z różnych koncepcji, m.in. konstruktywizmu, komunikatywizmu, retoryki, psychologii (teorii potrzeb i motywacji), teorii illokucji. Komunikowanie traktowane jest zarówno jako indywidualny akt performatywny, jak i zbiór powtarzalnych strategii oddziaływania interakcyjnego, ze szczególnym podkreśleniem możliwości działania perswazyjnego i manipulacji. Proces komunikowania jest żywiołem społecznym, bez którego nie można się obejść – jest modusem konstruującym rzeczywistość, w której jednostki funkcjonują w różnych rolach i układach społecznych.