Tekstowe obrazy świata – nie tylko dla medioznawców

Tokarski, Ryszard

dc.contributor.author	Tokarski, Ryszard
dc.contributor.editor	Barańska-Szmitko, Anna
dc.contributor.editor	Filipczak-Białkowska, Anita
dc.date.accessioned	2023-07-25T12:13:34Z
dc.date.available	2023-07-25T12:13:34Z
dc.date.issued	2023
dc.identifier.citation	Tokarski R., Tekstowe obrazy świata – nie tylko dla medioznawców, [w:] Teorie i praktyki komunikacji 2, red. A. Barańska-Szmitko, A. Filipczak-Białkowska, WUŁ, Łódź 2023, https://doi.org/10.18778/8331-181-4.11	pl_PL
dc.identifier.isbn	978-83-8331-181-4
dc.identifier.uri	http://hdl.handle.net/11089/47610
dc.description.abstract	Artykuł jest krótkim przeglądem genezy, polskiej tradycji badawczej oraz teorii językowych i tekstowych obrazów świata. Zwykło się mówić, po pierwsze, że językowe obrazy świata są odzwierciedleniem tradycji, kultury narodowej, systemów kategoryzacyjnych i aksjologicznych, Z drugiej strony językowe obrazy są kategoriami dynamicznymi, wciąż się zmieniającymi ze względu na zmienność możliwych perspektyw, zróżnicowań społecznych i ideologicznych, aktualnej wiedzy naukowej, tendencji do kształtowania kreatywnych ujęć świata itd. W tym sensie obrazy językowe zależą od intencji komunikacyjnej, od tego, kto (jednostka z autorytetem, grupa homogeniczna) coś komunikuje i komu komunikuje, aby uzyskać efekt perswazyjny. Można to uzyskać tylko w tekstach. Jeśli tak, to, po pierwsze, faktyczną realnością i podstawą empiryczną w badaniu językowych eksponentów ludzkiego myślenia muszą być tekstowe obrazy świata. Po drugie, potencjalny kształt tych tekstowych wyobrażeń jest pochodną interakcji między nadawcą i odbiorcą i zarazem siłą nakłaniania adresata do zaakceptowania proponowanego światopoglądu. Koncepcja tekstowych obrazów świata stanowi pomost między semantyką i pragmalingwistyką. Tekstowe obrazy wyznaczają nową pragmalingwistyczną perspektywę badawczą.	pl_PL
dc.language.iso	pl	pl_PL
dc.publisher	Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego	pl_PL
dc.relation.ispartof	Teorie i praktyki komunikacji 2;
dc.rights	Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 Międzynarodowe	*
dc.rights.uri	http://creativecommons.org/licenses/by-nc-nd/4.0/	*
dc.subject	semantyka leksykalna	pl_PL
dc.subject	pragmalingwistyka	pl_PL
dc.subject	światopogląd kulturowy	pl_PL
dc.title	Tekstowe obrazy świata – nie tylko dla medioznawców	pl_PL
dc.type	Book chapter	pl_PL
dc.page.number	145-161	pl_PL
dc.contributor.authorAffiliation	Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie (emeryt)	pl_PL
dc.identifier.eisbn	978-83-8331-182-1
dc.references	Bartmiński J. (2006), Językowe podstawy obrazu świata, Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, Lublin.	pl_PL
dc.references	Bartmiński J., Tokarski R. (1986), Językowy obraz świata a spójność tekstu, w: Teoria tekstu. Zbiór studiów, red. T. Dobrzyńska, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław, s. 65–81.	pl_PL
dc.references	Bokszański Z., Piotrowski A., Ziółkowski M. (1977), Socjologia języka, Wiedza Powszechna, Warszawa.	pl_PL
dc.references	Cockiewicz W. (2018), O językowym obrazie świata – niekognitywnie, a może tylko kognitywnie inaczej, „Polonica” XXXVIII, s. 5–18.	pl_PL
dc.references	Danielewiczowa M., Zdunkiewicz-Jedynak D. (1996), Język jako narzędzie budowania i niszczenia wspólnoty, „Poradnik Językowy”, nr 8, s. 8–20.	pl_PL
dc.references	Habrajska G. (2008), Określanie preferencji grup perswazyjnych, w: Media studies. Refleksja nad stanem obecnym, red. K. Stępnik, M. Rajewski, Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, Lublin.	pl_PL
dc.references	Humboldt von W. (2002), O myśli i mowie. Wybór pism z teorii poznania, filozofii dziejów i filozofii języka, wybór i przekł. E.M. Kowalska, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.	pl_PL
dc.references	Jakubowicz M. (1999), Badania etymologiczne w rekonstrukcji językowego obrazu świata, w: Przeszłość w językowym obrazie świata, red. A. Pajdzińska, J. Krzyżanowski, Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, Lublin.	pl_PL
dc.references	Kajtoch W. (2022), TOS ↔ LIAZ. Leksykalna ilościowa analiza zawartości jako metoda rekonstrukcji językowego obrazu świata, Instytut Dziennikarstwa, Mediów i Komunikacji Społecznej Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków.	pl_PL
dc.references	Kiklewicz A. (2007), Zrozumieć język. Szkice z filozofii języka, semantyki, lingwistyki komunikacyjnej, Leksem, Łask.	pl_PL
dc.references	Kiklewicz A., Wilczewski M. (2011), Współczesna lingwistyka kulturowa: zagadnienia dyskusyjne (na marginesie monografii Jerzego Bartmińskiego „Aspects of Cognitive Ethnolinguistics”), „Biuletyn Polskiego Towarzystwa Językoznawczego”, t. LXVII, s. 165–178.	pl_PL
dc.references	Lec S.J. (1987), Myśli nieuczesane, Wydawnictwo Literackie, Kraków.	pl_PL
dc.references	Lec S.J. (1996), Myśli nieuczesane odczytane z notesów i serwetek po trzydziestu latach, Noir sur Blanc, Warszawa.	pl_PL
dc.references	Ogórek M. (2005), Najlepszy ogórek, czyli kalendarz na każdy rok, Znak, Kraków.	pl_PL
dc.references	Sapir E. (1978), Kultura, język, osobowość, przeł. B. Stanosz, R. Zimand, wstęp A. Wierzbicka, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa.	pl_PL
dc.references	Tokarski R. (1993), Słownictwo jako interpretacja świata, w: Encyklopedia kultury polskiej XX wieku, t. 2: Współczesny język polski, red. J. Bartmiński, Wiedza o Kulturze, Wrocław, s. 343–370.	pl_PL
dc.references	Tokarski R. (2013), Światy za słowami. Wykłady z semantyki leksykalnej, Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, Lublin.	pl_PL
dc.references	Whorf B.L. (1982), Język, myśl i rzeczywistość, przeł. T. Hołówka, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa.	pl_PL
dc.identifier.doi	10.18778/8331-181-4.11