Tekstowe obrazy świata – nie tylko dla medioznawców

Abstract

Artykuł jest krótkim przeglądem genezy, polskiej tradycji badawczej oraz teorii językowych i tekstowych obrazów świata. Zwykło się mówić, po pierwsze, że językowe obrazy świata są odzwierciedleniem tradycji, kultury narodowej, systemów kategoryzacyjnych i aksjologicznych, Z drugiej strony językowe obrazy są kategoriami dynamicznymi, wciąż się zmieniającymi ze względu na zmienność możliwych perspektyw, zróżnicowań społecznych i ideologicznych, aktualnej wiedzy naukowej, tendencji do kształtowania kreatywnych ujęć świata itd. W tym sensie obrazy językowe zależą od intencji komunikacyjnej, od tego, kto (jednostka z autorytetem, grupa homogeniczna) coś komunikuje i komu komunikuje, aby uzyskać efekt perswazyjny. Można to uzyskać tylko w tekstach. Jeśli tak, to, po pierwsze, faktyczną realnością i podstawą empiryczną w badaniu językowych eksponentów ludzkiego myślenia muszą być tekstowe obrazy świata. Po drugie, potencjalny kształt tych tekstowych wyobrażeń jest pochodną interakcji między nadawcą i odbiorcą i zarazem siłą nakłaniania adresata do zaakceptowania proponowanego światopoglądu. Koncepcja tekstowych obrazów świata stanowi pomost między semantyką i pragmalingwistyką. Tekstowe obrazy wyznaczają nową pragmalingwistyczną perspektywę badawczą.