| dc.description.abstract | W literaturze radzieckiej lat dwudziestych i trzydziestych wytwarzała się tendencja zmierzająca
ku objektywnemu, przedmiotowo-analitycznemu „realizmowi, syntetyzującemu w obrazie analitycznym
antynomie swych czasów i świata. Tendencja owa przejawiła się w szeregu gatunków
odwołujących się do rzeczywistości m. in. w eposie prozaicznym Serafimowicza Żelazny potok,
opierającym się na obrazie zbiorowym, globalnym, oraz w epopei powieściowej Szołochowa Cichy
Don, odznaczającej się kompozycją atektoniczną, umożliwiającą połączenie epiczności i ekstensywności fabularnej z introspekcją, syntezy Tołstojowskiej powieści czasu i przestrzeni z powieścią-
-wypowiedzią o życiu człowieka i dążnościach świata. Sjużet dzieła jest tu połączeniem „uogólnienia”
i „uszczegółowienia”, zintensyfikowanym epicznie zwrotnikiem ludzkiej i społecznej rzeczywistości;
przy całej polifoniczności akcji i postaci, istota jego jest subiektywna, jednostkowa (osobnostni),
co go odróżnia od wielkich płócien literatury XIX i XX wieku (L.N. Tołstoj: Wojna
i pokój, S. Żeromskiego: Popioły, R. M. du Gard: Rodzina Thibault, T.Wilder: Ósmy dzień i inne).
Paralelnie z tą linią formowała się tendencja ku tworzeniu syntetycznego, "metaforycznego”
realizmu, opierająca się na konkretnie-abstrakcyjnym, asocjacyjnym i imaginacyjnym obrazie
o najwyższym stopniu uogólnienia, pozwalająca na poznanie znaczeń ponadczasowych poszczególnych
zjawisk. Rozwój owej tendencji, której torowały drogę swym rewolucyjnym pokrewieństwem
misteria-buffo W. Majakowskiego, wspierały dzieła o profilu groteskowo-satyrycznym: Pluskwa
i Łaźnia Majakowskiego ——groteskowo-satyryczne komedie z rysami rewii scenicznych, mające
w literaturach słowiańskich swój odpowiednik w rewiach satyrycznych Voskovca i Wericha (Ostoł
i cień i inne); Nagi król, Cień, Smok J. Szwarca — satyryczne baśnie sceniczne nawiązujące do tradycji
Gozziego, Tiecka i innych; Mistrz i Małgorzata M. Bułhakowa — groteskowo-filozoficzna
powieść-fantasmagoria o fakturze tzw. roman initiation. W ramach nurtu o systemie obrazowym ,
ulegającym transformacjom rozwijała się również linia humanistycznego romantyzmu (Grin,
Paustowski, Olesza) odznaczającego się wzmożoną emocjonalnością, niezwykłą fantastycznością,
liryczną impresywnością i poetyzacją życia. Polimorficzna baza estetyczna literatury dwudziestych
i trzydziestych lat dokumentuje fakt, iż chodzi tu o „historycznie otwarty system form artystycznych”
(D.F. Markow). | pl_PL |
