| dc.description.abstract | Teksty, które dają się ująć — choćby z trudem — w uznawane zwykle kategorie rodzajowe
stają się z dnia na dzień rzadsze. Że fenomen ten nie oznacza prostego odrzucenia pewnej konwencji
literackiej, lecz że wykruszenie się gatunku jest symptomatycznym faktem podania w wątpliwość
całej koncepcji świata — oto o czym świadczy w sposób szczególnie przekonywający jedno z dzieł
Edwarda Glissant z Martyniki, zatytułowane L'Intention poetique (Intencja poetycka). "Poszukiwanie
poezji przez poezję” przedstawia się przede wszystkim jako wysiłek przekroczenia statusu
dyskursu (a Gatunek jest jego hołdownikiem), który panuje na Zachodzie od Renesansu. Glissant
uczula nas na fakt, że ten status oparty na myśli analitycznej, na samowystarczalności podmiotu,
na Prawdzie obiektywnej, na czasie i przestrzeni Euklidesowych, oraz na pojęciu, że mowa jest
tylko „narzędziem przedstawiania” — wytworzył zgubny dystans pomiędzy człowiekiem a elementarnymi
siłami życia, oraz pomiędzy ludźmi. Proponuje on nam — postulując iż mowa jest
przede wszystkim stosunkiem do drugiego człowieka — pewną „logikę stosunku”, która wprowadziłaby
z powrotem Rozmaitość do dyskursu. Perspektywa ta implikuje, by każdy ukonstytuował
sobie mowę „własną”, przez którą wychylałby się poza siebie na spotkanie z drugim, mowę „nieprzejrzystą”,
której nie można ani uchwycić, ani wypracować przez „,czystą myśl”, ponieważ jest
ona praktyką, ,pracą”, z tego samego względu, co inne wytwórcze działania człowieka. Ta „organiczna
logika” zmienia więc całkowicie wizję świata klasycznego, ponieważ skoro dyskurs pojęty
jest jako "poszerzenie” człowieka — granice pomiędzy jego przestrzenią "zewnętrzną” i przestrzenią
"wewnętrzną” zacierają się, a wraz z nimi zaciera się wszelka możliwość Poznania obiektywnego.
Tak więc L'Intention poetique wprowadza nas w świat nowy, w świat w stanie kształtowania się,
w świat Wielorakości nieskończonej, gdzie specyfika samej literatury i pojęcie gatunku (który
nie umiałby się bez niej obejść) nie znajdują dla siebie miejsca. | pl_PL |
