| dc.description.abstract | Definicje realizmu sformułowane przez Fryderyka Engelsa (przedstawienie
typowych charakterów w typowych sytuacjach w zgodzie z rzeczywistością) oraz
przez René Welleka (obiektywne przedstawienie współczesnej rzeczywistości społecznej) zdają się wykluczać biografię. Pierwsza, ponieważ w biografii mogą
występować nietypowe postacie i sytuacje, druga zaś dlatego, że nie dotyczy
przeszłości. Realizm w biografii może być rozpatrywany jako jedna z form obiektywnego
przedstawienia rzeczywistości.
Autor biografii dąży do stworzenia w swym dziele wrażenia prawdy przez
zastosowanie dwu środków: wprowadzenie konkretnych faktów i użycie odpowiednich
środków artystycznych. Głównym składnikiem owych materiałów faktograficznych
jest stosowanie dokumentacji, cytowanie autentycznych danych i zapisów
dokumentalnych, dalej przedrukowywanie listów i dzienników osobistych.
To wszystko bywa uzupełniane składnikami dalszego planu, mianowicie aktualną
historią społeczną, polityczną i gospodarczą. Wszelkie zabiegi artystyczne obliczone
są na ukształtowanie odpowiedniego napięcia dramatycznego za pomocą specjalnego
potraktowania zgromadzonego w biografii materiału. Autor posługuje się
bardzo zróżnicowaną techniką, wprowadzając elementy mniej lub więcej zaskakujące
czytelnika, wyróżniki ściśle chronologiczne, kreuje czas psychologiczny, układa
różnorodne szczegóły towarzyszące i w odpowiednich miejscach lokalizuje pewne
treści szczegółowe, ogniskujące w sobie zasadniczy sens dzieła.
Czterech biografów z różnych epok literackich, mianowicie Plutarch, Boswell,
Stendhal i Andre Maurois wprowadzili do tego gatunku literackiego w różnorodnej
proporcji zasady realizmu faktów i realizmu środków artystycznych.
Znamienną cechą stylu Plutarcha jest wyraźna nierealistyczność oraz łączenie
iluzji zawartych w biografii z treściami mocno tkwiącymi w realiach życia.
Inaczej postępował Boswell; ten pisarz z ogromną skrupulatnością gromadzi elementy
„realizmu faktograficznego” w postaci konkretnych danych uporządkowanych
w układzie chronologicznym, czemu stale towarzyszy wyraźny realizm
środków artystycznych. Stendhal wyposaża swe biografie w duży zasób konkretnych
danych i materiałów autorytatywnych, jednakże przynajmniej połowa tych
danych nie jest traktowana zbyt ściśle i dokładnie. André Maurois, w przeciwieństwie
do Stendhala, w swych biografiach: stosuje zasadę kształtowania obrazu
życia w wyższym stopniu, niż to ma miejsce w powieści. Akceptuje on założenia
„realizmu faktograficznego”, przy czym za pomocą odpowiednich ukształtowań
stylu osiąga silne elementy realistyczne.
Takie oto są niesubstancjalne pokrewieństwa między biografią a powieścią
realistyczną. | pl_PL |
