| dc.description.abstract | W pierwszej części artykułu autor omówił problem tzw. kryzysu powieści
współczesnej i dał ogólny zarys teorii tej formy wypowiedzi autorskiej (poglądy
Stanzla, Lukàcsa, Lämmerta, Kaysera, Seidlera, Brinkmanna). Druga część poświęcona
jest rozważaniom nad powieścią „personalną” (der personale Roman),
jak również omówieniu teoretycznych poglądów wielkiego austriackiego pisarza
Hermana Brocha, jednego z najwybitniejszych przedstawicieli tego typu powieści.
Psychologizacja w powieści XIX wieku (w rozumieniu Descartesa i Kanta)
uległa głębokim przemianom dzięki psychoanalizie Freuda i analizie psychologicznej C. G. Junga (archetypy). Ta psychologia głębi wydobyła na światło dzienne
nowe dziedziny życia ludzkiego (podświadomość, ponadczasowe formy bytu
ludzkiego), stworzyła nowy obraz człowieka. Postaci powieści „personalnej” (Stanzel)
stają się „osobowymi mediami” — ze względu na ich „uprzywilejowaną pozycję”.
Media owe ulegają w dalszym rozwoju tego typu powieści demaskacji ich
cech charakteru.
Teoria powieści Brocha, stanowiąca jedno z ogniw łańcucha współczesnej
powieści eksperymentalnej, zakładała nieustanną walkę między procesem poznania
a procesem tworzenia. Według tej teorii każdy artysta usiłujący przedstawić
sytuację kryzysową ulega jej i sam jest pod jej przemożnym działaniem.
Trzy aspekty teoretycznych poglądów Brocha miały wpływ na ukształtowanie
jego dzieła: 1. obiektywne spojrzenie na świat osiągnięte dzięki temu, że
integrował wyniki nauki o wartości i teorii literatury; 2. nowa technika pisania
realizowana za pomocą: a) rozbicia form powieści tradycyjnej i zastąpienia ich
nową formą eseju „prehistorycznego”; b) stosowania wszystkich znanych technik
powieści zbudowanych na zasadzie strumienia świadomości; 3. nowy kompleks
zagadnień psychologii głębi (mitologizujący i usiłujący stworzyć nowy mit lub
nową religię). | pl_PL |
