Quelques aspects de la tragédie historique moderne en France (II.)

Abstract

Niniejsza praca analizuje w pierwszej części kilka aspektów ogólnych współczesnej tragedii we Francji. Powodem zainteresowania tą właśnie formą dramatu jest zamiłowanie do form jasnych, uświęconych tradycją, poszukiwanie piękna i bohaterstwa. Ponadto w grę wchodzi chęć odtworzenia przeszłości historycznej, a zwłaszcza losów wielkich jednostek. Autorzy interesują się konfliktami tragicznymi oraz formą tragedii. Widoczna jest tendencja do jej modernizacji nawet w wypadku zachowania tematyki historycznej i mitologicznej. Motywacja czynów i to, co ogólnie nazywa się psychologią bohatera, ulegają daleko idącemu przekształceniu. Bohaterowie myślą kategoriami współczesnego człowieka, reagują na wypadki i wyciągają z nich wnioski tak, jak uczyniłby to człowiek XX wieku. Stopień modernizacji jest różny, zależnie od poszczególnych autorów i utworów. Modelami do naśladowania są na ogół tragedie XVII wieku, stopień zależności od nich uzależniony jest od oryginalności autora i od stopnia modernizacji. W niniejszej pracy uwzględniono tylko te utwory dramatyczne, którym ich autorzy nadali nazwę tragedii. Wzięto więc pod uwagę tylko świadome i zamierzone próby odtworzenia tragedii w większym lub w mniejszym stopniu uzależnionej od wzorów tradycyjnych, zwłaszcza zaś wzorów XVII wieku. Powyższe zagadnienie rozpatrywano analizując kilka typowych odmian współczesnej tragedii historycznej. Pierwszą z nich stanowi tragedia Alfreda Poizat. Celem Poizata było odtworzenie tragedii wzorowanej również pod względem treści na tragedii Racine'a. Drugim typem tragedii nowoczesnej jest tragedia Alfreda Mortier. Zachowuje ona rzadko formę tradycyjną, zapożycza natomiast problemy i konflikty tragedii klasycznej, interpretując w sposób nowoczesny postępowanie postaci przedstawionych na scenie. Podkreślono wpływy lub analogie z tragediami Shakespeare'a lub z tragediami Goethego i innych wielkich tragików. Tragedię romantyczną pod względem treści przy zachowaniu tradycyjnej formy klasycznej stworzył Jean Cocteau w Renaud et Armide.