| dc.description.abstract | 1. Przedmiotem artykułu jest analiza zjawiska, które w krytyce współczesnej określone zostało
jako kryzys tradycji realistycznej w prozie powieściowej. Podejmując dyskusję nad genezą
i przejawami tego zjawiska, autorka próbuje odpowiedzieć na pytanie, czy ów kryzys jest symptomem rozwoju nowoczesnego pojęcia realizmu i odpowiadających mu struktur powieściowych
w prozie narracyjnej, czy też, przeciwnie, jest wyrazem uwiądu tendencji realistycznych w literaturze
współczesnej. ,
2. Opowiadając się za pierwszym wnioskiem, autorka polemizuje z dwudzielnymi schematami
dynamiki literatury XX w. operującymi alternatywą: realizm albo awangarda, alternatywą skonstruowaną
jako przeciwstawienie naśladowczej i odtwarzającej powieści tradycyjnej — prozie
nowoczesnej, mitotwórczej, parabolicznej i kreacyjnej. Poddając krytyce założenia tego schematu
autorka stara się wykazać ich związek z alternatywnym ujęciem opozycji: człowiek historyczny
albo człowiek naturalny.
3. W oparciu o propozycje przedstawicieli badań genetyczno-strukturalnych (A. Gramsci,
C. L6vi-Strauss, L. Goldmann, H. Lefebvre, S. Żółkiewski i inni), w nawiązaniu do wyników studiów
nad historią literatury i kultury przedstawionych w pracach E. Auerbacha, A. Hausera, H. Levina,
IL. Watta i innych, autorka próbuje zarysować przesłanki teoretyczne, pomocne w analizie zjawisk
kultury współczesnej. Z tego punktu widzenia argumentuje zasadność wykorzystania pojęcia struktury,
relacji, modelu oraz omawia problematykę świadomości zmistyfikowanej.
4. W nawiązaniu do historii przemian realizmu zarysowuje następnie charakterystykę kontekstu
kulturowego kształtującego poetykę realistyczną w XX w. Omawia relacje między strukturą
dzieła literackiego a problematyką ontologiczną, teoriopoznawczą oraz społecznymi kryteriami
wartości. Analizuje pojęcie konwencji literackich oraz pojęcie kreacyjności.
W zakończeniu umiejscawia problematykę realizmu nowoczesnego w ramach dyskusji o koncepcji
kreacyjnej literatury dwudziestowiecznej. | pl_PL |
