Edward Bond and violence

Abstract

W przedmowie do głośnego Leara Edward Bond stawia problem okrucieństwa w szeregu najniebezpieczniejszych fobii naszych czasów. Przemoc i gwałt wymykają się nam spod kontroli, ale absurdalna spirala terroru zamknie się samounicestwieniem człowieka. W artykule zbadano stopień nasycenia sztuk angielskiego dramaturga wskazaną problematyką i środki teatralnego wyrazu unaoczniające okrucieństwo. Filozofia okrucieństwa A. Artauda i ewolucja jego teatru okazują się bardzo odległe of modyfikacji gatunku uprawianego przez Bonda. Okrucieństwo to dla angielskiego pisarza agresja, rozlew krwi, tortury i morderstwo (wszystko pod nazwą violence, podczas gdy Artaud mówił o cruaute). Bond ukazuje okrucieństwa, których dopuszcza się jednostka wyalienowana ze współczesnego społeczeństwa (The Pope's Weddimg, Saved). Dostrzega jednakże i reakcje zbiorowe w sztukach pseudohistorycznych, gdzie okrucieństwo jest już zbrodniczym działaniem tyranów gnębiących całe narody. Tutaj Bond daje rozstrzygnięcia pesymistyczne w odróżnieniu od wstrzemięźliwego optymizmu dramatów współczesnych. Te z kolei charakteryzuje dobra konstrukcja służąca eskalacji napięcia dramatycznego; dramaty historyczne cechują się cykliczną i luźną konstrukcją oraz stosunkowo bardziej równomiernym rozłożeniem akcentów. Akcja kreuje przeto postacie nieco schematyczne, choć nie pozbawione cech indywidualnych. Bond nie stroni od naturalistycznych realiów, które świetnie podkreślają zawarte, często tylko w formie aluzji, oryginalne interpretacje filozoficzne.