Remarques sur la dramaturgie théâtrale
Streszczenie
Za dramaturgię teatralną uważa się całość czynności jednostki lub zespołu kierującego
teatrem, która obejmuje przede wszystkim koncepcję inscenizacyjną w pewnym
wyodrębnionym okresie (najczęściej w jednym sezonie teatralnym). Chodzi tu
o przygotowanie utworu dramatycznego albo też innego dzieła literackiego przeznaczonego
do inscenizacji teatralnej.
Dramaturgiczne supozycje stają się substancją teatralną w następstwie współpracy
dramaturga z reżyserem, który podejmuje pracę razem ze swym zespołem
i realizuje daną koncepcję z nim lub z innymi współpracownikami: scenografem,
autorem muzyki, choreografem i in. W tej sytuacji należałoby mówić raczej o koncepcji
dramaturgiczno-reżyserskiej w zakresie inscenizacji. Niekiedy bywa i tak, że
w teatrze dramaturg i reżyser występują w jednej osobie (Jean Vilar, Leon Schiller,
E.F. Burian i in.).
Termin „dramaturgia miewa różne znaczenia. We Francji i w Rosji, obecnie
zaś w Związku Radzieckim dramaturgiem nazywa się autora dzieła dramatycznego.
Na niemieckim obszarze językowym, zgodnie z dziełem G. E. Lessinga Hamburgische
Dramaturgie, pojęciem „dramaturgia obejmuje się rozległy zespół zjawisk łącznie
z teorią dramatu oraz z tym wszystkim, co związane jest z wystawieniem sztuki
na scenie.
Jednym z głównych zadań dramaturga jest dokonanie możliwie najbardziej
wnikliwej analizy dramatu lub przeznaczonego do inscenizacji tekstu, tak aby uświadomić
sobie jego siłę oddziaływania w postaci teatralnej. Istnieje pewna kategoria
reżyserów, która tekst dzieła dramatycznego uważa jedynie za punkt wyjścia i na
nim dopiero komponuje własny scenariusz stanowiący właściwą podstawę inscenizacji.
Odpowiedzialność dramaturga jest bardzo poważna. Mglistość ideowa, myślowa
chwiejność i nieokreśloność, a wreszcie artystyczne niezdecydowanie mszczą się tutaj
. znacznie szybciej i mocniej niż w jakimkolwiek innym dziele sztuki.
Nie może być prawdziwym dramaturgiem człowiek bez szerszych horyzontów
politycznych, ktoś pozbawiony polotu i fantazji, niezbyt dobrze obeznany z tajnikami teatralnego ,,rzemiosła”, ktoś, kto się nie orientuje dobrze w sprawach dnia
codziennego i kto nie zna publiczności stanowiącej widownię jego teatru. Te sprawy
dotyczą także reżysera teatralnego. W istocie rzeczy dramaturg to nie tylko reżyser-
-teoretyk, twórea ideowego planu artefaktu teatralnego, lecz również mtysta, który
realizuje konkretny spektakl teatralny za pomocą środków teatralnych i przy pomocy
zespołu aktorskiego.
Collections