The drama of disillusionment in modern Japanese literature until 1923. The main problems in the interpretation of the poetry of Hagiwara Sakutarō

Abstract

Hagiwara Sakutarō (1886—1942) nazywany jest Baudelaire'em japońskim ze względu na znaczenie w rozwoju poezji swego kraju, jak i na podobieństwa w budowie świata poetyckiego. Rekonstrukcja modelu bohatera lirycznego służy tutaj zarówno pokazaniu podstawowych cech poezji autora Tsuki-ni hoeru (Wyję do księżyca, 1917) i Aoneko (Niebieski kot, 1923) oraz porównaniu z reprezentatywnymi bohaterami dzieł japońskich końca XIX i pierwszego ćwierćwiecza XX wieku. Autor omawia głównie problem osamotnienia bohatera i przeżywanie tej sytuacji jako wewnętrznie sprzecznej oraz prowadzącej do negacji wartości świata. Poza tym na przykładach powieści Futabateia Shimeia (1864—1909), poezji Kitamury Tokoku (1868—1894), prozy Natsume Soseki (1867—1916) i in. przedstawia postępujący proces rozczarowania odzwierciedlony w literaturze. Konfrontuje go z postawami odmiennymi — także w dziedzinie religii — i dochodzi do wniosku, że pierwszoplanową przyczyną rozczarowania inteligencji japońskiej jest kryzys wartości spowodowany wielu czynnikami — przede wszystkim zburzeniem tradycyjnych podstaw wartościowania i brakiem nowych. W wyniku oddziaływania kultury europejskiej poznano, co prawda, odmienne ideologie Zachodu, przyniosły one jednak nowe wątpliwości i niepokoje. Pisarze i poeci końca XIX oraz XX wieku dali temu wyraz w postaci wizji nowego typu bohatera, bezradnego, rozczarowanego i osamotnionego. Powyższy tok rozważań daje również okazję do prezentacji wielu problemów literatury oraz cech specyficznych kultury japońskiej.