Dykcjonarz Franciszka Salezego Jezierskiego. Publicystyka w formie encyklopedii

Orzeł, Joanna

dc.contributor.author	Orzeł, Joanna
dc.contributor.editor	Karkocha, Małgorzata
dc.contributor.editor	Robak, Piotr
dc.date.accessioned	2022-12-22T16:40:00Z
dc.date.available	2022-12-22T16:40:00Z
dc.date.issued	2022
dc.identifier.citation	Orzeł J., Dykcjonarz Franciszka Salezego Jezierskiego Publicystyka w formie encyklopedii, [w:] Verba volant, scripta manent. Księga jubileuszowa dedykowana Profesorowi Zbigniewowi Anusikowi w sześćdziesiątą piątą rocznicę urodzin, M. Karkocha, P. Robak (red.), WUŁ, Łódź 2022, https://doi.org/10.18778/8331-014-5.17	pl_PL
dc.identifier.isbn	978-83-8331-014-5
dc.identifier.uri	http://hdl.handle.net/11089/44860
dc.description.abstract	In 1791, a posthumous work by Franciszek Salezy Jezierski entitled Niektóre wyrazy porządkiem abecadła zebrane stosownymi do rzeczy uwagami objaśnione was published. T he scholar c hose t he encyclopaedic form, popular during the Enlightenment, but instead of attempting to objectively present the state of knowledge at the time, many articles were used to present his own and opinions of the Kołłątaj’s Forge [Kuźnica Kołłątajowska] on the socio-political situation in the Polish-Lithuanian Commonwealth. This article analyses some of the articles in Jezierski’s dictionary in which he criticises the social relations in the Rzeczpospolita, points out those responsible for the weaknesses of the Polish-Lithuanian state, and at the same time presents Enlightenment ideas closely related to French thinkers. His descriptions were made in a very characteristic language, which proves that he was an outstanding publicist of the Great Sejm period.	pl_PL
dc.language.iso	pl	pl_PL
dc.publisher	Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego	pl_PL
dc.relation.ispartof	Verba volant, scripta manent. Księga jubileuszowa dedykowana Profesorowi Zbigniewowi Anusikowi w sześćdziesiątą piątą rocznicę urodzin;
dc.rights	Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 Międzynarodowe	*
dc.rights.uri	http://creativecommons.org/licenses/by-nc-nd/4.0/	*
dc.subject	Franciszek Salezy Jezierski	pl_PL
dc.subject	Enlightenment	pl_PL
dc.subject	Great Sejm (1788–1792)	pl_PL
dc.subject	Kołłątaj’s Forge	pl_PL
dc.title	Dykcjonarz Franciszka Salezego Jezierskiego. Publicystyka w formie encyklopedii	pl_PL
dc.type	Book chapter	pl_PL
dc.page.number	405-421	pl_PL
dc.contributor.authorAffiliation	Uniwersytet Łódzki, Wydział Filozoficzno-Historyczny	pl_PL
dc.identifier.eisbn	978-83-8331-015-2
dc.references	[Jezierski F.S.], Duch nieboszczki Bastylii czyniący uwagi nad karą, więzienia, niewoli i nad stanem pospolstwa francuzkiego [...] z francuzkiego przetłomaczony przez Autora Rzepichy, Warszawa 1790.	pl_PL
dc.references	[Kołłątaj H.], Przedmowa, [w:] F.S. Jezierski, Niektore wyrazy porządkiem abecadła zebrane stosownemi do rzeczy uwagami obiaśnione, Warszawa 1791, s. III–XX.	pl_PL
dc.references	Jezierski F.S., Niektóre wyrazy porządkiem abecadła zebrane i stosownymi do rzeczy uwagami objaśnione, [w:] F.S. Jezierski, Wybór pism, oprac. Z. Skwarczyński, wstęp J. Ziomek, Warszawa 1952, s. 131–318.	pl_PL
dc.references	Jezierski F.S., O bezkrólewiach w Polszcze i o wybieraniu królów, począwszy od śmierci Zygmunta Augusta Jagiełły aż do naszych czasów, oprac. W. Kaczorowski, Opole 2017.	pl_PL
dc.references	Jezierski F.S., Raport wizyty generalnej szkół Pińczowskich, Kieleckich, Radomskich, Górskich, Warszawskich akademickich i pijarskich, Węgrowskich, Drohickich, Pułtuskich, Płockich, Łowickich, Rawskich, Piotrkowskich, Łęczyckich, Wieluńskich, Trzemeszyńskich, Poznańskich, Wschowskich, Rydzyńskich i Kaliskich…, [w:] Raporty Generalnych Wizytatorów z r. 1785, wyd. T. Wierzbowski, Warszawa 1914, Komisya Edykacyi Narodowej i jej szkoły w Koronie, 1773–1794, z. 28, s. 44–61.	pl_PL
dc.references	Jezierski F.S., Trzy utwory z czasów Sejmu Wielkiego: „Tron dla próżnej powagi, szlachta do poddaństwa”; „Gowórek herbu Rawicz”; „Rzepicha matka królów”, oprac. B. Treger, Kraków–Warszawa 2005.	pl_PL
dc.references	Sieyès E.J., Czym jest stan trzeci?, przekł. B. Strumiński, [w:] Filozofia francuskiego oświecenia, wybór, wstęp i przyp. B. Baczko, Warszawa 1961, s. 402–406.	pl_PL
dc.references	Bartkiewicz K., Obraz dziejów ojczystych w świadomości historycznej w Polsce doby oświecenia, Poznań 1979.	pl_PL
dc.references	Goliński Z., Encyklopedie – słowniki, [w:] Słownik literatury polskiego oświecenia, red. T. Kostkiewiczowa, Wrocław–Warszawa–Kraków 2006, s. 99–104.	pl_PL
dc.references	Grabski A.F., Myśl historyczna polskiego oświecenia, Warszawa 1976.	pl_PL
dc.references	Grześkowiak-Krwawicz A., Dyskurs polityczny Rzeczypospolitej Obojga Narodów. Pojęcia i idee, Toruń 2018.	pl_PL
dc.references	Grześkowiak-Krwawicz A., O niektórych zmianach w języku politycznym czasów stanisławowskich, [w:] „Skłócony naród, król niepewny, szlachta dzika”? Polska stanisławowska w świetle najnowszych badań, red. P. Ugniewski, Warszawa 2020, s. 11–33.	pl_PL
dc.references	Homola I., Jezierski Franciszek Salezy, [w:] Polski słownik biograficzny, t. XI, Wrocław–Warszawa–Kraków 1964, s. 200–204.	pl_PL
dc.references	Jackl J., Jezierski Franciszek Salezy, [w:] Słownik historyków polskich, Warszawa 1994, s. 206–207.	pl_PL
dc.references	Klimowicz M., Oświecenie, Warszawa 1998.	pl_PL
dc.references	Kostkiewiczowa T., Oświecenie. Próg naszej współczesności, Warszawa 1994.	pl_PL
dc.references	Matuszewska P., Franciszek Salezy Jezierski (1740–1791), [w:] Pisarze polskiego oświecenia, t. II, red. T. Kostkiewiczowa, Z. Goliński, Warszawa 1994, s. 645–660.	pl_PL
dc.references	Smoleński W., Kuźnica Kołłątajowska. Studium historyczne, przedmowa Ż. Kormanowa, Warszawa 1949.	pl_PL
dc.references	Stroynowski A., Zalety i wady tronu elekcyjnego w świetle wystąpień sejmowych czasów stanisławowskich, [w:] Wokół wolnych elekcji w państwie polsko-litewskim XVI–XVIII wieku, red. M. Markiewicz, D. Rolnik, F. Wolański, Katowice 2016, s. 57–73.	pl_PL
dc.references	Zielińska Z., „O sukcesyi tronu w Polszcze” 1787–1790, Warszawa 1991.	pl_PL
dc.references	Ziomek J., Wstęp, [w:] F.S. Jezierski, Wybór pism, oprac. Z. Skwarczyński, wstęp J. Ziomek, Warszawa 1952, s. 5–50.	pl_PL
dc.identifier.doi	10.18778/8331-014-5.17