Die Idyllen von Johann Heinrich Voss and die Tradition der Gattung Idylle

Abstract

Przedmiotem artykułu jest twórczość idylliczna pisarza niemieckiego oświecenia Johanna Heinrich Vossa. Artykuł jest próbą usytuowania jego twórczości w historii gatunku począwszy od pisarzy antycznych (Teokryt, Wergiliusz) do głównego przedstawiciela idylli oświeceniowej Salomona Gessnera. W pierwszej części zarysowany został gatunek w jego głównych liniach rozwojowych. Podkreślony zostaje fakt, że w czasach antycznych uwidoczniła się u Teokryta tendencja do integrowania w utworach, których cechą charakterystyczną jest idealizacja, elementów rzeczywistości społeczno-politycznej, np. poprzez użycie dialektu, co sprawia, że idylla nabiera charakteru 'realistycznego. Twórczość J. H. Vossa zajmuje w historii niemieckiej idylli oświeceniowej miejsce szczególne. Voss, którego twórczość w początkowym etapie nosi wyraźne znamiona literatury okresu Burzy i Naporu, dystansuje się od idealizującej idylliki Gessnera w imię „rzeczywistej natury”. Nawiązując do klasyfikacji i terminologii Fryderyka Schillera w O poezji naiwnej i sentymentalnej traktowano Vossa często jako przedstawiciela 'naiwności” w literaturze podkreślając jednocześnie społeczne zaangażowanie autora, którego wyrazem są wczesne idylle Die Leibeigenen (Chłopi pańszczyźniani) i Der Ahrenkranz (Wieniec). W oparciu o rozważania nad twórczością idylliczną Vossa, zawarte w posłowiu do ponownego wydania /dylli z roku 1801 (wydanie faksymilowe, Heidelberg 1968) autorstwa E. Theodora Vossa, w artykule analizie poddany został widoczny już u Gessnera, lecz charakteryzujący przede wszystkim twórczość Vossa, zwrot ku konkretnej rzeczywistości jako potencjalnego miejsca realizacji utopii oświeceniowej. Na przykładzie wiersza Der Sklave (Niewolnik) jako satyry na rzekomo 'naturalne 'prawo siły („das Recht des Starkeren”) ukazana została problematyczność pojęcia natury w dyskursie oświeceniowym.