Le récit et ses histoires. Entre le méta-roman de Miguel de Cervantes et "La Fable" de Robert Pinget: para celebrar cuatro siglos de "Don quijote" (1606-2005)

Abstract

Intuicja sugeruje następującą definicję opowiadania: jest ono historią opowiedzianą, wydrukowaną lub pokazaną obrazami. Opowiadanie pojęte jako historia lub układ antagonistycznych stosunków międzyludzkich nie podlega wyłącznie jednej normie narracyjnej. Znaczy to, że może być opowiedziane w różny sposób. Można także przyjąć, iż opowiadanie występuje w dwojakiej formie: opowiadanie jako takie oraz opowiadanie powieściowe. Opowiadanie osadzone w danym układzie powieściowym ukazuje swoje wymiary perspektywiczne oraz swój potencjał rozrastania się i rozszerzania. Znaczy to, iż opowiadanie powieściowe funkcjonuje jako ciało częściowo własne oraz jako ciało obce wewnątrz skomplikowanej architektury powieściowej. Świat wielkich powieści jest zawsze „przypadkiem specjalnym” i zgodnie z twierdzeniem Waltera Benjamina także przypadek zasadza się na tym, iż „wielka” powieść bądź rozkłada gatunek lub też go niejako na nowo zaczyna. Dwa przypadki, które autor artykułu stara się przeanalizować, czyli Don Kichot Miguela de Cervantesa oraz Fable (1971, Bajka), powieść Roberta Pingeta powinny potwierdzić różnice między opowiadaniem jako takim a opowiadaniem powieściowym. Porównane tu dwie powieści oraz te dwa opowiadania powieściowe wykazują niepewność, zwątpienie, oraz potencjalność niezrealizowania zadania narracji. Powieść Pingeta ukazuje niepewność, prostolinijność, zwątpienie w możliwość opowiedzenia tego, co autor ma zamiar opowiedzieć oraz potencjał niemożliwości zbudowania konkretnej struktury tego, co głos opowiadającego ma zamiar przedstawić. Opowiadanie w tych dwóch powieściach osiąga status gry ironicznej i krytycznej bez granic, która jest równocześnie oparta na zamiarze rozeznania się wśród wartości. Cervantes przyjmuje zasadę, że czytelnik odkryje zamiar powieściopisarza - uczynić z Don Kichota obywatela Ziemi, który będzie kiedyś zdolny rozpoznać obiektywną rzeczywistość.