The English language and African literature in English

Abstract

Celem, który stawia sobie autor niniejszego artykułu, jest obrona przekonania, iż środek komunikacji nie jest w stanie zniweczyć przesłania, które pisarz pragnie, za jego pośrednictwem, przekazać własnym czytelnikom. Środkiem komunikacji jest, w analizowanym przez autora przypadku, język angielski a przesłaniem — „tradycja afrykańska”, „duch”, „kultura. Autor artykułu nie ukrywa niechęci wobec tych terminów i uznaje je za mało klarowne i pozbawione sensu — w przypadku badań nad literatura afrykańską. Chętnie natomiast przyjmuje Jungowską teorię zbiorowej podświadomości: jako uniwersalnego Źródła twórczej wyobraźni — niezależnie od przynależności narodowej. Autor dopuszcza istnienie kategorii „specyficznie afrykańskiego pisarza”, „afrykańskiej literatury” o tyle tylko, o ile dany pisarz stara się, świadomie, przydać swoim tekstom afrykańskiego kolorytu. Nie ma więc, zdaniem autora, problemu „afrykańskości”. Pisarzem „afrykańskim może być nazwany afrykanin piszący swe utwory w języku angielskim (jako lingua franca) na tej samej zasadzie co angielscy klasycy, piszący po łacinie, uznawani są za pisarzy angielskich. Istnieje natomiast problem języka, rozumiany jako problem adresata, do którego pisarz się zwraca. Ma on więc do wyboru albo język kolonizatora i czytającą w tym języku nieliczną część własnego społeczeństwa oraz szeroką publiczność światową, albo też język ojczysty i bliską jemu, z racji pobratymstwa, szeroką, własną publiczność, lecz zarazem ograniczenie się do tej tylko publiczności. Dylemat ten współcześni pisarze afrykańscy rozwiązują poprzez dwujęzyczność. Jest to nowy etap rozwoju, w który wkracza aktualnie literatura afrykańska,