Postmodernism and the critics: an overview
Streszczenie
Artykuł jest zwięzłym przeglądem opinii czołowych krytyków, głównie amerykańskich,
którzy w ciągu ostatnich trzydziestu lat zabierali głos w dyskusji nad
literaturą postmodernistyczną, starając się odpowiedzieć na pytanie, czym jest postmodernizm,
czy stanowi on jednolity ruch artystyczny, jakie są jego granice i powinowactwa
estetyczne. Aby nadać pewien porządek tematyczny diachronicznej prezentacji
zróżnicowanych poglądów, przyjęto model ramowy proponowany przez
Susan Suleiman, która wyróżnia 3 główne nurty w krytyce: wartościująco-ideologiczny,
diagnostyczny oraz klasyfikacyjno-analityczny. Ujęcie takie pozwala dostrzec
w zarysie wyłanianie się zjawiska, które za Jean-Francois Lyotardem można by
nazwać „metanarracją” krytyki postmodernistycznej. Obejmuje ona charakterystyczne
przewartościowania ocen i przesunięcia akcentu, od początkowego entuzjazmu
i radykalizmu opinii w latach sześćdziesiątych do bardziej wyważonych i krytycznych
prób ustosunkowania się do estetyki postmodernistycznej w latach osiemdziesiątych.
Głównym problemem teoretycznym, jaki wyłania się z dyskusji wokół postmodernizmu
jest kwestia relacji pomiędzy sztuką zorientowaną autoreferencyjnie a mi:netycznie, czyli pomiędzy eksperymentem artystycznym a realizmem. Przez długi
czas w centrum zainteresowania krytyki postinodernistycznej znajdował się także
problem stosunku pomiędzy modernizmem a postnodernizineim. Patrząc z dzisiejszej
perspektywy, można już chyba uznać ten etap rozważań nad nowymi nurtami estetycznymi
za zamknięty i dokonać próby jego syntetycznego podsumowania.
Collections