Die Versprosa in der gegenwärtigen Bulgarischen Literatur

Abstract

As a creative phenomenon, verse prose has not ben investigated thoroughly by modern literary scholars. Although various views have already been expressed on the subject, the evaluation of this type of literary art remains controversial. On these grounds the author of the above study enters the theoretical discussion, takes his own stand and defines his approach among the various controversial criteria concerning verse prose. This is the reason why the basic concepts of a systematically organized speech act are used, in order to rationalize the relationship between verse and prose. In this way the genre definition of concrete artistis facts takes a promising turn in the exploration of modern literature. Having defined the research methodology, the author calls on various sources from the Bulgarian literature. There are examples which justify the analysis of basic peculiarites of verse prose as it manifests itself in the works of a number of well-known contemporary Bulgarian poets. The prose verse of Stephan Tsanev, Nikolai Kanchev, Ivan Radoev, Rada Moskova and Mirella Ivanova has been introduced as an object of critical interpretation. The author has selected works which bear the typological features characteristic for the literary art in question. The author has also kept an eye on other aspects in the development of this genre which different contemporary writers have also explored. The analyzed literary facts and literary works are a precondition for establishing more categorically both the theoretical essence of the verse prose event and the manifestation of its forms in the literary practice of renowned Bulgarian writers, belonging to different stylistic trends in Bulgarian literature. The results of this study present a basis for a broader and more effective system to be used in the typological investigation of the literary processes taking place in the spheres of both verse and prose.

Współczesne literaturoznawstwo nie poświęca zbyt wiele uwagi prozie poetyckiej. Choć wyrażano już na jej temat rozmaite opinie, kwestia oceny tego specyficznego typu sztuki słowa pozostaje wciąż kontrowersyjna. Autor niniejszej rozprawy włącza się więc w bieżącą dyskusję teoretyczną, zajmuje w niej osobne stanowisko i uzasadnienia jego położenie wobec różnych kontrowersyjnych kryteriów wartościowania prozy poetyckiej. Z tej też przyczyny autor odwołuje się do podstawowych koncepcji systematycznie zorganizowanego aktu mowy, by zracjonalizować stosunki pomiędzy wierszem a prozą. Dzięki takiemu zabiegowi w genologicznej charakterystyce konkretnych faktów artystycznych dokonuje się obecnie obiecujący zwrot. Dokonawszy opisu swoich narzędzi metodologicznych, autor odwołuje się do rozmaitych tekstów z literatury bułgarskiej i na ich podstawie prowadzi analizę zasadniczych właściwości prozy poetyckiej na przykładzie utworów kilku czołowych poetów bułgarskich. Przedmiotem interpretacji krytycznej jest tu proza poetycka Stefana Tsaneva, Nikołaja Kanczewa, Iwana Radojewa, Rady Moskowej i Mirelli Iwanowej. Autor wybiera utwory, posiadające typologiczne cechy, które charakteryzują interesującą go odmianę sztuki literackiej. Zwraca ponadto uwagę na inne aspekty rozwoju tego gatunku, o których pisali inni współcześni badacze. Analiza przywołanych tu faktów i dzieł literackich stanowi warunek wstępny ściślejszego zdefiniowania tego, czym jest teoretyczna istota prozy poetyckiej, jak i przejawów jej różnorodnych form w praktyce literackiej sławnych pisarzy bułgarskich, tworzących w duchu rozmaitych stylistyk. Wnioski, przedstawione w zakończeniu niniejszego artykułu, stanowią podstawę dla szerszego i bardziej efektywnego systemu badań typologicznych nad procesami literackimi, zachodzącymi zarówno w sferze poezji, jak i prozy.