| dc.description.abstract | Punktem wyjściowym analizy tekstów Czwarta proza Osipa Mandelsztama i
Łaźnia Władimira Majakowskiego jest pojęcie „optymalnej projekcji” Aleksandra
Flakera, podkreślające znaczenie przyszłości oraz nowego zdefiniowania przeszłości w
tekstach awangardy. Władimir Majakowski realizuje optymalną projekcję w dwóch
fazach: w fazie destruktywnej (zniszczenie tradycyjnego obrazu Boga) i w następującej po
niej fazie konstruktywnej (idealizacja maszyny i wymaganie od sztuki wypełnienia
społecznych zadań). Mandelsztam zwraca się zaś przeciwko teorii postępu w sztuce, jego
optymalna projekcja nie opiera się na przyszłości, lecz zwrócona jest w kierunku
idealnego obszaru kulturowego, usytuowanego poza chronologią czasową. Biorąc pod
uwagę te różnorodne pozycje estetyczne, można oba teksty zinterpretować jako dwa
przeciwstawne modele tekstowe. Ta przeciwstawność ukazana jest w artykule na
podstawie dwóch przykładów: motywu obwarzanka, przejętego przez Mandelsztama z
Misterium-bujfo Majakowskiego i wbudowanego w Czwartej prozie w sposób polemiczny
i negujący pierwotne znaczenie lego motywu w tekście Majakowskiego, oraz na
przykładzie postaci „lekkiej kawalerii”. W Łaźni Majakowskiego jest to Welosipedkin,
postać pozytywna, wybraniec, któremu wolno przenieść się do przyszłego komunistycznego
raju, i który w ten sposób przynależy do semantycznej sfery nieba. W
Czwartej prozie postacią „lekkiej kawalerii” jest zaś szpiegująca dla totalitarnej władzy
młoda, niepełnosprawna dziewczyna, która poprzez porównanie protezy z kopytem diabła
przynależy do sfery piekła. | pl_PL |
