Fotografia w działaniu: kontestacja, aktywizacja i interwencja

Abstract

Artykuł poświęcony jest kontestującym, aktywizującym i interwencyjnym aspektom fotografii. Historia fotografii przynosi wiele świadectw tkwiącego w niej znaczącego potencjału poznawczego, ale i aktywizujących możliwości prowadzących do przekształcania rzeczywistości. Spełnianie funkcji dospołecznych, odpowiedzialnych za budowę/odbudowę/obronę tożsamości zbiorowości, pozwala traktować fotografię jako ważny zasób, narzędzie doskonale nadające się do ukazywania rozmaitych społecznych niesprawiedliwości, wspierania procesów zmiany społeczno-kulturowej i pobudzania wrażliwości społecznej. W tekście prezentowane są zarówno wybrane elementy z historii tego medium, zaczerpnięte z fotografii światowej, ale również najnowsze przykłady jej użycia w kontekście polskim. Artykuł przedstawia różne formy i gatunki fotografii mającej walor akcjonalistyczny, przede wszystkim podejście fotografii dokumentalnej, foto-głosu, fotografii rzeczniczej i fotografii uprawianej jako forma sztuki zaangażowanej. Wykorzystanie fotografii ma wiele zalet czysto poznawczych, ale najważniejszą korzyścią wydaje się być jej endogenna łatwość przekraczania granic między różnymi dziedzinami myślenia i działania.