Kontakty filmowe pomiędzy Polską Rzeczpospolitą Ludową a Czechosłowacką Republiką Socjalistyczną w latach 70. XX wieku

Szczutkowska, Joanna

dc.contributor.author	Szczutkowska, Joanna
dc.contributor.editor	Ciszewska, Ewa
dc.contributor.editor	Góralik, Mikołaj
dc.date.accessioned	2022-02-24T12:04:38Z
dc.date.available	2022-02-24T12:04:38Z
dc.date.issued	2018
dc.identifier.citation	Szczutkowska J., Kontakty filmowe pomiędzy Polską Rzeczpospolitą Ludową a Czechosłowacką Republiką Socjalistyczną w latach 70. XX wieku, [w:] E. Ciszewska, M. Góralik (red.), Polsko-czeskie i polsko-słowackie kontakty filmowe, WUŁ–PWSFTviT, Łódź 2018, https://doi.org/10.18778/8142-068-6.03	pl_PL
dc.identifier.isbn	978-83-8142-068-6
dc.identifier.uri	http://hdl.handle.net/11089/40754
dc.description.abstract	Film i kinematografia były dziedziną kultury i sztuki, która dość szybko połączyła Polskę i Czechosłowację po II wojnie światowej. Jednakże w dziejach związków filmowych tych krajów okresy rozwoju i poszukiwań nowych formuł przeplatają się z momentami załamania kooperacji na tle napięć politycznych (polski Październik 1956 roku, udział Polski w interwencji wojsk Układu Warszawskiego i stłumienie Praskiej Wiosny w 1968 roku). Dekada lat 70. XX wieku, obejmująca lata tzw. normalizacji w CSRS pod rządami I sekretarza KC KPCz (od 1975 roku także prezydenta) Gustáva Husáka i zmianę na stanowisku I sekretarza KC PZPR (Edward Gierek), przyniosła poprawę stosunków. Tradycyjnie dobrosąsiedzkie więzi wzmocnione z jednej strony międzynarodowymi tendencjami odprężeniowymi, i z drugiej prawnym instrumentarium stworzyły podatny grunt do rozwoju kontaktów kulturalnych. Współpracę filmową PRL-CSRS w latach 70. określały bezpośrednie porozumienia podpisywane co roku przez Naczelny Zarząd Kinematografii (NZK) Ministerstwa Kultury i Sztuki PRL i „Czechosłowacki Film”. Do najważniejszych przejawów kooperacji należały: koprodukcje, wymiana usług, uroczyste premiery z udziałem delegacji filmowców i imprezy kulturalne, takie jak: „dni” i „tygodnie filmu” czy retrospektywy – organizowane wspólnie oraz na zasadzie wzajemności, a także uczestnictwo w festiwalach filmowych. Powstały dwa koproducenckie dzieła: Zaklęte rewiry (1975) Janusza Majewskiego i Krótkie życie (1976) Zbigniewa Kuźmińskiego. Ponadto Polska i Czechosłowacja były jednymi z koproducentów (wraz z Węgrami, Bułgarią, Rumunią i Niemiecką Republiką Demokratyczną) propagandowego filmu radzieckiego pt. Żołnierze wolności (1977) Jurija Ozierowa. Nie wszystkie plany zrealizowano. Współpracę komplikowała złożona, powstała w następstwie wydarzeń 1968 roku, sytuacja w filmowym środowisku twórczym CSRS i dogmatyzm tamtejszych władz. Jeśli chodzi o zakup i rozpowszechnianie filmów, różnice produkcyjne między kinematografiami (przewaga CSRS) i ostrożność strony czechosłowackiej powodowały, że Polska kupowała znacznie więcej filmów, przy czym były to, co charakterystyczne dla okresu „normalizacji”, głównie komedie, kryminały i baśnie, cieszące się sympatią polskiej widowni. Czechosłowackie zakupy polskich filmów fabularnych były mniejsze, zorientowane na filmy poprawne ideowo i neutralne politycznie, odbierając tym samym widzowi czeskiemu szansę, na poznanie osiągnięć artystycznych polskiej produkcji filmowej. Taka sytuacja wpływała z kolei negatywnie na wyniki rozpowszechniania filmów polskich na terenie Czechosłowacji. Ważną rolę w popularyzacji wzajemnych osiągnięć odegrały ośrodki kulturalno-informacyjne Polski w Pradze i Bratysławie, a Czechosłowacji w Warszawie oraz niezależne kontakty miłośników kina.	pl_PL
dc.language.iso	pl	pl_PL
dc.publisher	Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego	pl_PL
dc.relation.ispartof	Polsko-czeskie i polsko-słowackie kontakty filmowe;
dc.relation.ispartofseries	Filmo!znawcy;
dc.rights	Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 Międzynarodowe	*
dc.rights.uri	http://creativecommons.org/licenses/by-nc-nd/4.0/	*
dc.subject	film czeski	pl_PL
dc.subject	film polski	pl_PL
dc.subject	film słowacki	pl_PL
dc.subject	filmowa koprodukcja	pl_PL
dc.title	Kontakty filmowe pomiędzy Polską Rzeczpospolitą Ludową a Czechosłowacką Republiką Socjalistyczną w latach 70. XX wieku	pl_PL
dc.type	Book chapter	pl_PL
dc.page.number	27-51	pl_PL
dc.contributor.authorAffiliation	Uniwersytet Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczy	pl_PL
dc.identifier.eisbn	978-83-8142-069-3
dc.references	Archiwum Akt Nowych – Naczelny Zarząd Kinematografii.	pl_PL
dc.references	Biegański Zdzisław, Kino puli specjalnej: filmy jugosłowiańskie na ekranach kin Polski Ludowej, [w:] Polska i Jugosławia w stosunkach międzynarodowych po II wojnie światowej, red. Momcilo Pavlović, Andrzej Zaćmiński, Wydawnictwo Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego, Bydgoszcz 2014.	pl_PL
dc.references	Bilińska Janina, Stosunki między Polską a Czechosłowacją, [w:] Stosunki Polski z innymi państwami socjalistycznymi, red. Czesław Mojsiewicz, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 1973.	pl_PL
dc.references	Calvocoressi Peter, Polityka międzynarodowa 1945–2000, tłum. Wiesława Bolimowska-Garwacka, Hanna Burska, Stanisław Głąbiński, Janusz Gołębiowski, Książka i Wiedza, Warszawa 2002.	pl_PL
dc.references	Dabert Dobrochna, Fenomen Czechosłowackiej Nowej Fali, [w:] Czechosłowacka Nowa Fala, red. Marzena Matla, Lenka Németh Vítová, Instytut Historii UAM, Poznań 2012.	pl_PL
dc.references	Dokumenty i materiały do historii stosunków polsko-czechosłowackich, t. I, cz. 2, red. Wiesław Balcerak, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław 1985.	pl_PL
dc.references	Eisler Jerzy, Siedmiu wspaniałych. Poczet pierwszych sekretarzy KC PZPR, Wydawnictwo Czerwone i Czarne, Warszawa 2014.	pl_PL
dc.references	Filmowcy o Nowej Fali. Jiří Menzel, reżyser, [w:] Czechosłowacka Nowa Fala, red. Marzena Matla, Lenka Németh Vítová, Instytut Historii UAM, Poznań 2012.	pl_PL
dc.references	Hames Peter, Czechosłowacka Nowa Fala, tłum. Grażyna Świętochowska i in., Wydawnictwo słowo/obraz terytoria, Gdańsk 2009.	pl_PL
dc.references	Hames Peter, Czechoslovakia: After the Spring, [w:] Post New Wave Cinema in the Soviet Union and Eastern Europe, red. Daniel J. Goulding, Indiana University Press, Bloomington, Indianapolis 1989.	pl_PL
dc.references	Hendrykowska Małgorzata, Kronika kinematografii polskiej 1895–1997, Ars Nova, Poznań 1999.	pl_PL
dc.references	Holland Agnieszka, Magia i pieniądze. Rozmowy przeprowadziła Maria Kornatowska, Wydawnictwo Znak, Kraków 2002.	pl_PL
dc.references	Homolka Zelinová Jana, Československo-polské kulturní styky 1945–1948, Uniwersytet Masaryka, Brno 2016.	pl_PL
dc.references	Jankun-Dopartowa Mariola, Gorzkie kino Agnieszki Holland, Wydawnictwo słowo/obraz terytoria, Gdańsk 2000.	pl_PL
dc.references	Kemp-Welch Anthony, Polska pod rządami komunistów 1944–1989, tłum. Joanna Gilewicz, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 2008.	pl_PL
dc.references	Lubelski Tadeusz, Historia kina polskiego 1895–2014, Universitas, Kraków 2015.	pl_PL
dc.references	Majewski Janusz, Ostatni klaps. Pamiętnik moich filmów, Wydawnictwo Autorskie, Warszawa 2006.	pl_PL
dc.references	Miczka Tadeusz, Kino czeskie w Polsce i kino polskie w Czechosłowacji w okresie realnego socjalizmu (1945–1989), [w:] Czechy i Polska na szlakach ich kulturalnego rozwoju, red. Jerzy Wyrozumski, Międzynarodowe Centrum Kultury, Kraków 1998.	pl_PL
dc.references	Płaza Bogusław, Kultura zbliża narody. O współpracy kulturalnej Polski z zagranicą w latach 1945–1976, Książka i Wiedza, Warszawa 1978.	pl_PL
dc.references	Roszkowski Wojciech, Najnowsza historia Polski 1945–1980, Świat Książki, Warszawa 2003.	pl_PL
dc.references	Rychlík Jan, Społeczeństwo czechosłowackie i Komunistyczna Partia Czechosłowacji a wydarzenia w Polsce w latach 1980–1981, tłum. Manuela Maciołek, [w:] Między przymusową przyjaźnią a prawdziwą solidarnością. Czesi – Polacy – Słowacy 1938/39–1945–1989, red. Petr Blažek, Paweł Jaworski, Łukasz Kamiński, Instytut Pamięci Narodowej – Komisja Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu, Warszawa 2009.	pl_PL
dc.references	Sirecka-Wołodko Magdalena, Zagraniczna polityka kulturalna Polski w latach 1956–1970, Wydawnictwo Mado, Toruń 2011.	pl_PL
dc.references	Skobelski Robert, Polityka PRL wobec państw socjalistycznych w latach 1956–1970. Współpraca – napięcia – konflikty, Wydawnictwo Poznańskie, Poznań 2010.	pl_PL
dc.references	Skopal Pavel, Międzynarodowa konferencja jako instytucja dyscyplinująca. „Rewizjonistyczne tendencje” w polskim kinie lat 1957–1960 z perspektywy radzieckiej, tłum. Miłosz Stelmach, [w:] Kino polskie jako transnarodowe, red. Sebastian Jagielski, Magdalena Podsiadło, Universitas, Kraków 2017.	pl_PL
dc.references	Skotarczak Dorota, Czeska szkoła filmowa (1963–1968), [w:] Czechosłowacka Nowa Fala, red. Marzena Matla, Lenka Németh Vítová, Instytut Historii UAM, Poznań 2012.	pl_PL
dc.references	Skrzypek Andrzej, Dyplomatyczne dzieje PRL w latach 1956–1989, Akademia Humanistyczna im. A. Gieysztora, Oficyna Wydawnicza ASPRA-JR, Pułtusk–Warszawa 2010.	pl_PL
dc.references	Skwara Janusz, Nowy film czechosłowacki, Wydawnictwo Artystyczne i Filmowe, Warszawa 1968.	pl_PL
dc.references	Szczepańska Anna, Warszawa – Praga 1948–1968. Od nakazanej przyjaźni do kryzysu, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego, Szczecin 2011.	pl_PL
dc.references	Szczutkowska Joanna, Polityka kulturalna PRL w dziedzinie kinematografii w latach 70., Wydawnictwo Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego, Bydgoszcz 2014.	pl_PL
dc.references	Szczutkowska Joanna, Współpraca kulturalna Polski z Jugosławią w dziedzinie kinematografii w latach siedemdziesiątych XX wieku, [w:] Polska i Jugosławia po II wojnie światowej, red. Momcilo Pavlović, Nebojsa Stambolija, Andrzej Zaćmiński, Wydawnictwo Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego, Bydgoszcz 2016.	pl_PL
dc.references	Szczygieł Mariusz, Gottland, Wydawnictwo Czarne, Wołowiec 2010.	pl_PL
dc.references	Tejchma Józef, Kulisy dymisji. Z dzienników ministra kultury 1974–1977, Oficyna Cracovia, Kraków 1991.	pl_PL
dc.references	Tronowicz Henryk, Film czechosłowacki w Polsce, Redakcja Wydawnictw Filmowych Przedsiębiorstwa Dystrybucji Filmów, Warszawa 1984.	pl_PL
dc.references	Umowa o współpracy kulturalnej między Rządem Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej a Rządem Czechosłowackiej Republiki Socjalistycznej, podpisana w Warszawie dnia 22 stycznia 1966 r., Dz. U. 1966 r. nr 32, poz. 190.	pl_PL
dc.references	Wojtczak Mieczysław, Kronika nie tylko filmowa, Wydawnictwo Studio Emka, Warszawa 2004.	pl_PL
dc.references	Zając Justyna, Zięba Ryszard, Polska w stosunkach międzynarodowych 1945–1989, Wydawnictwo Adam Marszałek, Toruń 2005.	pl_PL
dc.references	Zajiček Edward, Film polski. Ekonomika i organizacja produkcji, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 1983.	pl_PL
dc.references	Ciszewska Ewa, Filmy nie do końca „normalne”: z historii czechosłowackiej „normalizacji”, „Kino” 2010, nr 10.	pl_PL
dc.references	Ciszewska Ewa, Trudna sztuka koprodukcji. O pierwszym powojennym filmie polsko-czechosłowackim „Zadzwońcie do mojej żony” (1958) Jaroslava Macha, „Kwartalnik Filmowy” 2016, nr 96.	pl_PL
dc.references	Kronika, „Filmowy Serwis Prasowy” 1979, nr 4.	pl_PL
dc.references	Kronika, „Filmowy Serwis Prasowy” 1980, nr 12.	pl_PL
dc.references	Kronika wydarzeń, „Filmowy Serwis Prasowy” 1971, nr 19.	pl_PL
dc.references	Moździerz Bogdan, Kluby w Czechosłowacji (ruch klubowy w świecie), „Kultura Filmowa” 1973, nr 1.	pl_PL
dc.references	Połęcka Janina, Sobański Oskar, Czy i jak stworzyć wspólny rynek aktorski socjalistycznych kinematografii?, „Kino” 1971, nr 7.	pl_PL
dc.references	Purš Jiří, XXX lat kinematografii, „Kino” 1976, nr 1.	pl_PL
dc.references	Skopal Pavel, The Pragmatic Alliance of DEFA and Barrandov: Cultural Transfer, Popular Cinema and Czechoslovak-East German Co-productions, 1957–85, „Historical Journal of Film, Radio and Television” 2018, t. 38.	pl_PL
dc.references	Szczepańska-Dudziak Anna, Polsko-czechosłowackie kontakty kulturalne i naukowe 1945–1956, „Historia Slavorum Occidentis” 2015, nr 1.	pl_PL
dc.references	Tomczyk Jacek, To już 22 lata…, „Film na Świecie” 1978, nr 6.	pl_PL
dc.references	Wertenstein Wanda, Zaklęte rewiry – sekrety mądrej precyzji, „Kino” 1975, nr 11.	pl_PL
dc.references	Zawiśliński Stanisław, Ach, te rewiry…, „Magazyn Filmowy SFP” 2015, nr 51.	pl_PL
dc.references	http://www.krakowfilmfestival.pl/archiwum (dostęp: 20.05.2017).	pl_PL
dc.references	Szczygieł Mariusz, Czeski film – nikt nic nie wie, a to Kafka, http://wyborcza.pl/1,75410,8956396,Czeski_film___nikt_nic_nie_wie__a_to_Kafka.html?disableRedirects=true (dostęp: 3.04.2018).	pl_PL
dc.identifier.doi	10.18778/8142-068-6.03