Rola i działalność Centralnego Towarzystwa Rolniczego w procesach modernizacyjnych wsi Królestwa Polskiego w latach 1907–1914

Abstract

The article presents a historical outline and various aspects of the activity of the Centralne Towarzystwo Rolnicze in the Kingdom of Poland. The Society officially inaugurated its activity 11 III 1907 and, following the earlier farmers' associations, took action aimed at modernizing the agriculture and the rural areas in the existing political, social and economic realities of the Russian occupied territories, i.e. the territories that after the partitions of Poland were under Russian rule. After the authorities had granted it permission to go ahead with its activity the CAS pursued an economic policy that affected the commodities and labor markets. This policy was realized by the following sections of the Society: the Farmers' Cooperatives Section, the Social and Economic Section, the Agricultural Section, the Breeding Culture Section and the Experimental and Didactic Section, all of which performed their tasks with a view to modernizing the Polish agriculture and making it more effective. Their activity consisted, inter alia, in holding fairs, at which e.g. livestock and agricultural machines were exhibited. The Society organized lectures, courses, excursions for farmers and made efforts aimed at spreading high standard agricultural education. It popularized periodicals and books dealing with agricultural issues as well. Moreover, the Society ran some experimental stations and had some pieces of land for experiments. After WWI the CTR focused on undoing the damage that had been done by the war. The Society made a creditable mark on the history of the Polish agriculture with regard to its modernization and the integration of the rural population.

Artykuł przedstawia rys historyczny i różne aspekty działalności Centralnego Towarzystwa Rolniczego (CTR) w Królestwie Polskim. Oficjalnie zainaugurowało działalność 11 III 1907 r. wzorem wcześniejszych zrzeszeń rolniczych, podejmując działania mające na celu modernizację rolnictwa i wsi w istniejących politycznych, społecznych oraz gospodarczych realiach zaboru rosyjskiego. Uzyskawszy rządowe pozwolenie na rozpoczęcie działalności, CTR prowadziło politykę gospodarczą oddziałującą na rynek towarowy i rynek pracy. W jej ramach funkcjonowały wydziały: Kółek Rolniczych, Społeczno-Ekonomiczny, Rolniczy, Hodowlany i Naukowo-Dydaktyczny, które realizowały zadania, mając na uwadze unowocześnienie i usprawnienie polskiego rolnictwa. Działalność przejawiała się m.in. w organizacji jarmarków, na których prezentowano np. inwentarz żywy czy maszyny rolnicze, ponadto organizowano odczyty, kursy, wycieczki rolnicze, podejmowano starania o szkolnictwo rolnicze na dobrym poziomie oraz propagowano prasę i książki na temat rolnictwa. Prowadzono też stacje i pola doświadczalne. Po zakończeniu I wojny światowej CTR skoncentrowało się na naprawie szkód wyrządzonych przez działania wojenne. Towarzystwo chwalebnie zapisało się w dziejach polskiego rolnictwa w aspekcie jego modernizacji i integracji środowiska związanego z polską wsią.