Die Routiniertheit des Sprachgebrauchs am Beispiel kollokativer Verbindungen

Abstract

Die sprachliche Kommunikation beruht stärker als bisher angenommen auf einem routinemäßigen Sprachgebrauch. Als typisches Beispiel für wiederkehrende Formulierungen lassen sich Kollokationen anführen. Einerseits handelt es sich hierbei um Wortkombinationen, die durch die außersprachliche Realität bedingt sind, die andererseits aber auch einzelsprachspezifisch, konventionell sein können und Erscheinungen der Sprachnorm darstellen. Im vorliegenden Beitrag werden die wesentlichen Merkmale von Kollokationen diskutiert, und zwar in Bezug auf das Sprachenpaar Deutsch-Polnisch.

Language communication is more based on routine language use than it has been assumed so far. Collocations can serve as examples of constantly repeated phrases. On the one hand the co-occurrence of some word combinations is determined by extralingual reality but on the other hand collocations are typical and conventional for a given language phenomena belonging to the language norm. The current paper discusses the most essential criteria of collocations in reference to the German and Polish languages.

Komunikacja językowa polega w większej mierze, niż dotąd zakładano, na zrutynizowanym użyciu języka. Jako typowy przykład wciąż powtarzanych sformułowań posłużyć mogą kolokacje. Z jednej strony współwystępowanie pewnych kombinacji wyrazowych uwarunkowane jest rzeczywistością pozajęzykową, z drugiej jednak kolokacje stanowią typowe dla danego języka, skonwencjonalizowane zjawiska z zakresu normy językowej. Artykuł przedstawia najistotniejsze cechy kolokacji w odniesieniu do języka polskiego i niemieckiego.