Wspieranie procesu usamodzielniania byłych wychowanków placówek wychowawczych i resocjalizacyjnych. Doświadczenia uczestników projektu mieszkań treningowych

Abstract

This article reviews the process of becoming independent by young people leaving Polish youth educational centers (rehabilitation institutions). In the introduction, we characterize selected aspects of the self-empowerment process, focusing on the description of the legal (systemic) solutions of support for former residents of rehabilitation institutions. In addition, with reference to the findings, we present an alternative, informal proposal of work with a former foster child, i.e. the project of Training Housing carried out by the ‘po Drugie’ Foundation. The main subject of our research was to recognize the experiences of the project participants (their needs, difficulties and the role of foundation support in the process of empowerment). For the purposes of this article, we discussed the problem of the role and importance of the regulations in force in the project. The regulations associated with the limitation of freedoms – as shown by our observations – constitute, at the same time, an important signpost in the first steps on the road to independence. Based on the completed free interviews and conclusions drawn from the evaluation of the first edition of the project, we have identified ways of defining the regulations by the participants of the research (including the role attributed to the regulations in supporting independence). Ultimately, we distinguish two key strategies of becoming familiar with and internalizing the principles proposed by the foundation.

Artykuł traktuje o procesie usamodzielniania byłych wychowanków instytucji wychowawczych i resocjalizacyjnych. We wstępie scharakteryzowałyśmy wybrane aspekty procesu usamodzielnienia, koncentrując się na opisie prawnych (systemowych) rozwiązań wsparcia byłych wychowanków. Ponadto, odwołując się do poczynionych ustaleń, zaprezentowałyśmy alternatywną, nieformalną propozycję pracy z byłym wychowankiem – realizowany przez Fundację po Drugie projekt mieszkań treningowych. Głównym przedmiotem naszych zainteresowań badawczych było rozpoznanie doświadczeń uczestników projektu (ich potrzeb, trudności oraz roli wsparcia fundacji w procesie usamodzielniania). Na potrzeby artykułu szerzej omówiłyśmy problem roli i znaczenia regulaminu obowiązującego w projekcie. Regulamin kojarzony z ograniczeniem swobód – jak wynika z naszych obserwacji – jednocześnie stanowi ważny drogowskaz w stawianiu pierwszych kroków na drodze do samodzielności. Bazując na zrealizowanych wywiadach swobodnych oraz wnioskach zaczerpniętych z ewaluacji pierwszej edycji projektu, wyłoniłyśmy sposoby definiowania regulaminu przez uczestników badania (w tym również przypisywaną regulaminowi rolę we wspieraniu samodzielności). Ostatecznie wyróżniłyśmy dwie kluczowe strategie oswajania i internalizacji zaproponowanych przez fundację zasad.