Problemy konceptualizacji i operacjonalizacji pojęcia sukcesu zawodowego

Abstract

Celem rozdziału jest ukazanie metodologicznej złożoności badania pojęcia sukcesu zawodowego w polskim kontekście kulturowym. Złożoność ta przejawia się zarówno w procesie konceptualizacji badanego pojęcia, jak i jego operacjonalizacji. Przyczyny jej mają wieloraki charakter i zostaną ujęte w porządku chronologicznym, społeczno-kulturowym i metodologicznym. Dualizm sukcesu zawodowego wyrażony w opozycji między procesem jego osiągania, a rezultatem tego procesu oraz jego obiektywno-subiektywnej naturze, skutkuje koniecznością konstruowania takich metod pomiaru, które uwzględniają jego specyficzny i wielowymiarowy charakter. Celem analiz będzie udowodnienie zmiany społecznych kryteriów sukcesu zawodowego z tych konstruowanych i potwierdzanych społecznie na rzecz zindywidualizowanych wymiarów oceny. Dotychczasowe stosunkowo proste miary obiektywnego sukcesu zawodowego są uzupełniane przez miary uwzględniające perspektywę jednostki (jej system wartości, cele, potrzeby) czy przyjmowane punkty odniesienia (znaczący inni) w perspektywie komparatystycznej. Procesy takie można zaobserwować śledząc rozwój zagranicznych narzędzi badawczych. Logiczną konsekwencją powyższego jest wypracowanie rekomendacji metodologicznych na bazie zakotwiczonych lokalnie rozważań terminologicznych i zagranicznych doświadczeń badawczych, co do konstrukcji adekwatnych technik pomiaru sukcesu zawodowego na gruncie polskim.

The aim of the chapter is to present the methodological complexity of the study of the career success concept in the Polish cultural context. This complexity is manifested both in the process of conceptualization of the examined concept and its operationalization. The reasons for this complexity are manifold and will be presented in chronological, socio-cultural and methodological order. The dualism of career success expressed in opposition between the process of its achievement and the result of this process and its objective-subjective nature results in the necessity to construct such methods of measurement that take into account its specific and multidimensional character. The aim of the analyses will be to prove the change of social criteria of career success from those constructed and confirmed socially in favor of individualized assessment dimensions. The existing relatively simple measures of objective professional success are complemented by measures taking into account the perspective of the individual (its system of values, goals, needs) or adopted reference points (significant others) from a comparative perspective.