L’entreprise confrontée à la pluralité des expressions religieuses

Abstract

Obecną epokę, paradoksalnie, charakteryzuje upadek ideologii i powrót do religii. Państwo takie jak Francja, które od ponad stu lat manifestuje swoje przywiązanie do zasady laickości, jest zmuszone do uznania kwestii religijnych za bardzo ważną sprawę publiczną. Kwestie te dotyczą również sfery prawa pracy, które, jak się wydaje, obecnie służy wyłącznie realizacji celów gospodarczych. Coraz więcej przedsiębiorstw musi zmierzyć się z pluralizmem wyznań. Napotykane trudności dotyczą zwłaszcza pracowników i pracownic wyznania muzułmańskiego, a to z przyczyn historycznych, demograficznych i z powodu żywotności tej wiary we Francji. Reakcje przedsiębiorstw są zróżnicowane: od odmowy prawa do wyrażania uczuć religijnych do demagogii, od dyskryminacji po akceptację. Oczywiste jest, że to zróżnicowanie stanowisk powoduje brak pewności prawa. W tym kontekście należy przede wszystkim wskazać sprawę tzw. żłobka Baby-Loup, która była przedmiotem sporu toczącego się w różnych instancjach w latach 2008–2014. Liczne komentarze dotyczące tego przypadku zwolnienia pracownicy noszącej chustę muzułmańską świadczą o niepewności co do stanowiska, jakie zarówno prawo, jak i społeczeństwo powinny zająć w tej sprawie. Zasada laickości, wiążąca się z zasadą neutralności, nie ma zastosowania do „zwykłego” przedsiębiorstwa prywatnego. Tutaj w sposób wyraźny obowiązuje pełna swoboda. Jednakże, wobec pluralizmu i intensywności wyrażania uczuć religijnych w przedsiębiorstwie, forma „otwartej laickości” wydaje się obecnie właściwą drogą, ustanawiającą nie przeszkodę, lecz ochronę dla wolności wszystkich obywateli i sprzyjającą wspólnemu życiu i pracy pracowników mających różne przekonania filozoficzne i religijne.