| dc.description.abstract | Celem rozprawy jest podjęcie próby wypracowania referencyjnego modelu zarządzania urzędem w gminie wiejskiej.
W marcu 2015 roku upłynęło 25 lat od przyjęcia przez Sejm ustawy przywracającej samorząd terytorialny w Polsce. Na trwałe wpisał się on w system gospodarczy i polityczno - prawny naszego kraju. Samorząd terytorialny w obecnej formule nie wykonuje w wystarczającym stopniu zadań, dla których został powołany. Pojawiają się pytania dotyczące racjonalności jego funkcjonowania w warunkach nowych wyzwań, zmieniającej się rzeczywistości, głębokich przemian społecznych, gospodarczych i prawnych.
Priorytetową rolę w funkcjonowaniu jednostki samorządu terytorialnego odgrywa sposób zarządzania urzędem. Sprawny urząd wpływa na pozostałe obszary jej działania i warunkuje racjonalność jej egzystencji oraz rozwój. Niestety większość małych urzędów nie podejmuje strategicznych działań umożliwiających rozwiązywanie problemów natury strukturalnej oraz zapewniających ożywienie społeczno - gospodarcze. Tradycyjne praktyki z poprzedniej epoki paraliżują pracę urzędu, a co za tym idzie negatywnie wpływają na możliwość rozwoju jednostki samorządu terytorialnego i wzrost zadowolenia mieszkańców.
Dla zapewnienia skutecznego rozwoju i umożliwienia realizacji zadań, do których samorząd został powołany, niezbędne jest wprowadzenie systemowych rozwiązań w zarządzaniu tymi jednostkami. Dynamiczne przemiany sprawiają, że zarówno urzędnicy, jak i władze lokalne stoją w obliczu konieczności podejmowania wielu wyzwań i trudnych decyzji. W celu osiągnięcia zrównoważonego rozwój i zadowolenie lokalnej społeczności potrzebują sprawnych narzędzi, umożliwiających realizację zadań mających na celu doskonalenie struktur organizacyjnych, a przez to ułatwiających zarządzanie jednostką samorządu terytorialnego.
Niestety większość małych urzędów w gminach wiejskich nie radzi sobie z wypełnianiem funkcji rozwojowej.
Jako obszar badawczy wybrano jeden z urzędów w gminie wiejskiej. Autorka skupiła się na jednym urzędzie i weszła w jego strukturę, ponieważ zależało jej na tym, aby uzyskać rzeczywisty obraz małego urzędu na wsi. Dzięki temu możliwym stało się przeanalizowanie rzeczywistych metod zarządzania urzędem i funkcjonowania małej gminy wiejskiej. Nawet raporty NIK, czy RIO nie ukazują rzeczywistej sytuacji mającej miejsce w urzędzie. Analiza tych dokumentów wskazuje, że przeprowadzane przez te instytucje kontrole nie mają charakteru kompleksowego, tylko dotyczą określonych zagadnień. Poza tym NIK w sposób losowy wybiera gminy i bada określony problem, nie różnicując ich nawet na duże i małe. Zdaniem autorki podobny efekt przyniosłoby badanie kilkudziesięciu urzędów na podstawie ankiet, czy wywiadów z wójtem lub wyznaczonymi przez niego pracownikami. Uzyskane na ich podstawie dane wykreowałyby zniekształcony obraz badanej jednostki, tj. nie taki jaki rzeczywiście jest, tylko jaki być powinien. Bezpośredni udział w życiu badanego urzędu umożliwił podejmowanie bieżących decyzji i obserwowanie reakcji zarówno mieszkańców, jak i urzędników oraz lokalnej władzy. Dodatkowo głęboka analiza literatury przedmiotu oraz wielu aktów prawnych i innych dokumentów tworzonych zarówno na szczeblu centralnym, jak i lokalnym pozwoliły uzyskać jeszcze bardziej rzeczywisty obraz badanego urzędu.
Tylko poprzez zastosowanie takiej metody możliwym stało się uzyskanie dokładnych i wyczerpujących informacji o uwarunkowaniach funkcjonowania małego urzędu oraz podjęcie adekwatnych do potrzeb środków zaradczych, umożliwiających wypracowanie referencyjnego modelu zarządzania tą jednostką.
Rozdział pierwszy dostarcza informacje na temat transformacji samorządu (zarówno w Polce, jak i w innych państwach europejskich) oraz jego roli we współczesnym świecie. Rozdział drugi przedstawia najbardziej rozpowszechnione, zarówno klasyczne jak i współczesne, koncepcje zarządzania w sektorze prywatnym jak i publicznych. Rozdział trzeci w pierwszej części stanowi opis tradycyjnego sposobu zarządzania jaki autorka zastała w małym urzędzie na wsi. Wskazuje on na szereg nieprawidłowości determinujących niską jakość i efektywność jego funkcjonowania. W dziale drugim zaproponowano rozwiązania, których implementacja miałaby wpłynąć na efektywność i sprawność pracy urzędu oraz wzrost jakości funkcjonowania zarówno urzędu, jak i jednostki samorządu terytorialnego. W rozdziale czwartym zamieszczono rekomendacje dotyczące wprowadzania zmian w sposobie zarządzania małym urzędem w gminie wiejskiej.
Wdrożenie referencyjnego modelu daje perspektywę podniesienia jakości i efektywności funkcjonowania urzędu oraz uzdrowienia najniższego szczebla samorządu jakim jest gmina. Dlatego w zakończeniu dysertacji zawarto rekomendację dla Ministerstwa do dokonania jego implementacji oraz weryfikacji. | pl_PL |
