Spatial‑Temporal Analysis of Selected Socio‑Economic Problems Related to Sustainable Development in the Pressure‑State‑Response Framework

Abstract

The problems related to sustainable development (SD) cover changes over time and space, as well as the interpenetrating relationships in economic, social, environmental, institutional and spatial spheres. The development, in line with the concept of sustainable development, takes place when all changes occurring in the environment are focused on improving the quality of life of the Earth’s population, following the principles of environment resources’ protection at the level allowing the development of future generations. SD concept remains one of the goals underlying developmental policies conducted at the global, EU, national and regional level. Therefore, the question arises how the developmental changes in one area manifest in others in the space of territorial units. The research was conducted for socio –economic areas, where through improvements in economic activity conditions, positive effects in areas of unemployment and poverty are expected. The analysed phenomena, described using indicators, are structured in accordance with the principle: from a problem to its solution, PSR (pressure‑state‑response). Methodology of the SD evaluation in the PSR framework is based on aggregate measures, correlation analysis, spatial statistics and macro evaluation of changes using `change matrix’. The analysis was carried out for the panel of data referring to the poviats in Poland in the period 2009–2014.

Zjawiska z zakresu zrównoważonego rozwoju (ZR) obejmują zmiany w czasie i przestrzeni oraz wzajemnie przenikające się relacje w sferze gospodarczej, społecznej, środowiskowej, instytucjonalnej i przestrzennej. O rozwoju zgodnym z koncepcją zrównoważonego i trwałego rozwoju mówimy wtedy, gdy zmiany zachodzące w otoczeniu mają na celu podnoszenie jakości życia mieszkańców Ziemi, z zachowaniem zasad ochrony zasobów środowiska na poziomie pozwalającym na rozwój kolejnym pokoleniom. Koncepcja ZR jest jednym z celów polityk rozwojowych prowadzonych na poziomie globalnym, unijnym, krajowym i regionalnym. Stąd powstaje pytanie, jak zmiany w rozwoju w jednym z obszarów przekładają się na pozostałe sfery w przestrzeni jednostek terytorialnych. Badanie przeprowadzono dla zagadnień społeczno‑gospodarczych, gdzie przez aktywizację gospodarczą oczekuje się poprawy w zakresie bezrobocia i ubóstwa. Analizowane zjawiska, opisane wskaźnikami, ustrukturyzowane są według zasady od problemu do jego rozwiązania PSR (przyczyna–stan–reakcja). Metodami analizy ZR w układzie PSR były syntetyczne miary rozwoju, analiza korelacji, statystyki przestrzenne oraz makroocena z wykorzystaniem „tablicy zmian”. Analiza prowadzona była dla panelu danych o powiatach Polski w latach 2009–2014.