Czy polski system podatkowy jest progresywny? Analiza rozkładu obciążeń w zależności od formy zatrudnienia
Abstract
Most of European Union countries apply progressive personal income taxes (PIT). This is the result of the vertical equity principle application, which allows for redistributive fiscal policy. In Poland the mixed system it adopted. Beside the tax payment based on the traditional progressive tax scale, since 2004 self-employed person being non-agricultural entrepreneur may choose tax payment according to 19% flat rate tax. The aim of the study is to analyze the progressiveness of the Polish tax system depending on the form of employment. The analysis takes into account the tax burden caused by PIT, VAT, excise tax, social security contributions and health insurance. Calculations are performed for year 2012 in accordance with appropriate tax rates and insurance limits. To estimate the burden of VAT and excise tax Central Statistical Office of Poland (GUS) data from the Household Budget Survey for 2012 is used. The results show, that the form of employment significantly affects the size of the tax burden, and thus, determines the progression of the tax system. For an employee tax system is progressive. Self-employed person being non-agricultural entrepreneur paying taxes according to the tax scale, faces the progression of the tax system above 100 000 zł revenue. In the case of self-employment combined with a 19% flat tax rate, the tax system is purely regressive. Większość krajów Unii Europejskiej stosuje progresywne podatki dochodowe od osób fizycznych (PIT). Jest to wynikiem wdrożenia zasady sprawiedliwości pionowej pozwalającej na realizację pozafiskalnych funkcji podatków. W Polsce przyjęto rozwiązanie pośrednie i zastosowano system mieszany. Oprócz rozliczenia w oparciu o progresywną skalę podatkową, od 2004 roku podatnicy prowadzący pozarolniczą działalność gospodarczą mogą wybrać rozliczenie przy pomocy 19% liniowej stawki podatku. Celem opracowania jest analiza progresji polskiego systemu podatkowego w zależności od formy zatrudnienia. W analizie bierze się pod uwagę obciążenie zarówno podatkami (PIT, VAT i akcyzą), jak i składkami na ubezpieczenia społeczne i ubezpieczenie zdrowotne. Obliczenia wykonuje się dla 2012 roku w oparciu o obowiązujące wtedy wysokości stawek podatkowych, składek ubezpieczeń oraz stosowane ich limity. Do szacunku obciążeń podatkiem VAT i akcyzą wykorzystuje się dane GUS z Badania Budżetów Gospodarstw Domowych z 2012 roku. Z przeprowadzonej analizy wynika, że wybór formy zatrudnienia istotnie wpływa na wielkość obciążeń podatkowych, a co za tym idzie warunkuje progresję podatkową. Dla osób zatrudnionych na umowę o pracę system podatkowy ma charakter progresywny. W przypadku osoby samozatrudnionej prowadzącej pozarolniczą działalność gospodarczą rozliczającej się według skali podatkowej, progresywny charakter systemu pojawia się powyżej 100 000 zł przychodu. Korzystając z samozatrudnienia połączonego z 19% liniową stawką podatku dochodowego, system podatkowy ma wyłącznie regresywny charakter.
Collections