Pomiędzy diagnozą rzeczywistości, a kreacją stereotypów. Problematyka publicystyki "Małego Dziennika" w Drugiej Rzeczypospolitej

Abstract

Praca kompleksowo opisuje kulisy powstania, działalność redakcji i główne założenia polityki informacyjnej czasopisma codziennego „Mały Dziennik”, wydawanego w latach 1934-1939 r. przez oo. Franciszkanów w Niepokalanowie. Na opisywane na łamach gazety wyderzania schyłku okresu międzywojennego nałożony został filtr w postaci interpretacji narzuconej przez środowisko piszących na łamach „Małego Dziennika” publicystów. Ten filtr tworzy przede wszystkim subiektywny dobór przez nich tematów oraz intensywność opisywania zagadnień i natężenie emocji w pojawiających się komentarzach rzeczywistości. Dotyczy to zarówno prezentowanych na łamach pisma realiów tamtego okresu, jak i wielu domniemań, często z dzisiejszej perspektywy zweryfikowanych na niekorzyść ówczesnych autorów. W pracy zostały przedstawione rozbieżności pomiędzy ustaleniami współczesnej historiografii, a opisami wydarzeń i wnisokami zawartymi w poddanych analizie materiałach. Dotyczą one nie tylko w oceny poszczególnych wydarzeń i mechanizmów, ale nawet w danych liczbowych odbiegających od tych przyjętych obecnie za wiarygodne. Główne obszary tematyczne analizowanych tekstów, wokół których zorganizowane zostały poszczególne rozdziały pracy, dotyczą zagadnień związanych z diagnozowanymi przez publicystów katolickich zagrożeniami okresu międzywojennego, za jakie uznawano: dominację mniejszości żydowskiej, działność masonerii, rozwój bolszewizmu i aspiracje geopolityczne Rosji Radzieckiej oraz rosnące zagrożenie ze strony faszystowskich Niemiec. W pracy przedstawione zostało tło historyczne oraz uwarunkowania społeczne i gospodarcze, towarzyszące powstaniu tytułu. Praca przybliża czytelnikowi również „Mały Dziennik” jako przedsięwzięcie gospodarcze oraz narzędzie do walki z opozycją Kościoła katolickiego.