Le discours sur la mélancolie et ses paradoxes à la fin de la Renaissance : Pardoux, Napier et Burton

Abstract

Artykuł przedstawia epistemologiczne paradoksy melancholii, które były widoczne w dyskursie medycznym pod koniec Odrodzenia w utworach trzech autorów, Bartholomégo Pardoux, Richarda Napiera i Roberta Burtona. Wszelkie choroby duszy interpretowano bowiem w tamtym okresie już to z perspektywy zjawisk nadprzyrodzonych, już to z perspektywy samego ciała. — Pardoux, francuski lekarz, który praktykował we Francji w pierwszej połowie XVII wieku, postrzegał melancholię jako chorobę psychiczną. Tymczasem, w swoim traktacie na temat dolegliwości duszy zdecydowanie odmawia on wszelkich wyjaśnień naukowych na temat tej choroby, pozostawiając tym samym pole do popisu teologom, zwolennikom egzorcyzmów, którzy etiologii choroby zdecydowanie upatrywali w demonie. Angielski lekarz Richard Napier, wierny zasadom Kościoła anglikańskiego, był zwolennikiem metody eklektycznej: wiedzy uniwersateckiej i popularnej, a także leczenia według reguł farmakopei chemicznej, nie wykluczając przy tym astrologii. Wreszcie Burton, autor Anatomii Melancholii, nigdy nie praktykował medycyny, jego wiedza o tej choroby była wyłącznie książkowa. W kolejnych wydaniach swojego dzieła rozwijał literackie dygresje na temat melancholii erotycznej i religijnej, czyniąc z tej części traktatu terapię na czyhającą na niego chorobę duszy.

The article presents the epistemological paradoxes of melancholy, which were evident in the medical discourse at the end of the Renaissance in the works of three authors, Bartholomée Pardoux, Richard Napier and Robert Burton. Any disease of the soul were interpreted at the time as the supernatural, or from the perspective of the body. Bartholomée Pardoux, French physician, who practiced in France in the first half of the sixteenth century, perceived melancholy as a mental illness. In his treatise on the diseases of the soul (1639), he strongly denies any scientific explanations about the disease, leaving scope for the theologians and exorcism supporters, who have seen etiology definitely in the demon. English physician Richard Napier (1559-1634), follower of Anglicanism, was a supporter of the eclectic method: university and popular knowledge, treatment according to the rules of Galen’s pharmacopoeia, and new chemistry, not excluding the astrology. Robert Burton, commonly known as the author of Anatomy of Melancholy, never practiced medicine and his knowledge about the disease was only from the books. In the next editions of his work, he developed quotations from literature on erotic and religious melancholy. This part of book have become, in the case of Burton’s therapy for potentially lurking on him melancholy.