Institutional and Spatial Struoturalization of Polish Village
Abstract
Zasadniczą dla referatu jest teza, że przeprowadzona w 1973 r. reforma
podziałów administracyjnych na szczeblu podstawowym otworzyła zupełnie
uowe perspektywy reintegracji wsi polskiej zarówno w płaszczyźnie społecznej,jak i przestrzennej.
Rozważania odniesiono do wsi o przewadze funkcji rolniczo-hodowlanych
opartych o gospodarczą aktywność Indywidualnych rolników. Ten typ wsi dominuje na znacznych obszarach Polski. Głównymi czynnikami stymulującymi procesami reintegracji społecznej
1 kształtowania nowej struktury społeczno-przestrzennej w ramach podstawowej
jednostki podziału administracyjnego gminy, było umiejscowienie na tym
szczeblu organów władzy i administracji państwowej oraz samorządowej, a
także przypisanie obszarowi gminy wyposażenia w Instytucje i organizacje
służące zaspokajaniu lokalnych potrzeb gospodarczo-produkcyjnych, socjalno-kulturalnych i społecznych. Zbiór gminnych instytucji i organizacji integrowanych
i koordynowanych poziomo lokalnymi planami i zadaniami przekształca
się w system. Ogniwami gminnego systemu są z jednej strony podsystemy
branżowe, na które nakładają si« elementy i placówki powiązane specjalistycznymi zadaniami i funkcjami, z drugiej strony - powiązane działaniami subgminnymi ogniw i placówek - podobszary, w skład których
wchodzi jedna do kilku wsi. Tworzą one jak gdyby inne, wyznaczone przestrzennie,
podsystemy gminnego systemu. V obszarze gminy dominuje, poprzez
nastawienie na całość funkcji, ośrodek systemu, zlokalizowany w większej wsi
czy miasteczku. Podobszary te, podporządkowane ze względu na odległość
linearną, a przede wszystkim ekologiczną odległość od centrum zajmują
zróżnicowane pozycje w strukturze gminnej terytorium. Z uwagi na możliwości dostępu do gminne®) centrum i gospodarczo-społeczne konsekwencje tego
zróżnicowania, przeciętna gmina w aspekcie przestrzennym przybiera postać
układu stref koncentrycznych, z modyfikacjami wynikającymi z układu
sieci osadniczej, warunków topograficznych i komunikacyjnych.
Odmienną społeczną jakość poszczególnych stref ilustrują przykłady zaczerpnięte z empirycznych badań, dotyczących postaw mieszkańców gminy wobec
różnych aspektów ich środowiska.
Collections