Analiza ryzyka i wycena aktywów kapitałowych na przykładzie GPW w Warszawie

Abstract

The aim of this paper was to analyse Capital Asset Pricing Model - CAPM and the theory connected with the above model, namely Sharpe’s single index model. The first part of this paper gives a brief presentation of the single index model and discusses the properties following from its structure or assumptions. The total risk was decomposed into specific and systematic risk on the basis of the single index model. The level of risk was determined and expressed as coefficient ß. This article is to verify the hypothesis of the Polish capital market effectiveness and that the securities quoted on the market are priced according to the market equilibrium model - CAPM. Single securities quoted on the Warsaw Stock Exchange and equally weighted portfolios (from 2-element to 100-element ones) were used in the study. The results obtained indicate that an increase in the number of securities in the portfolio is accompanied with a growing systematic risk, connected with the general economic situation on the market. A large part of a specific risk, in the form of residual variance, may be eliminated by means of portfolio diversification. Furthermore the study results show that the CAPM model is not suitable as a theory according, to which assets are valued on the Warsaw Stock Exchange.

Artykuł jest poświęcony analizie modelu wyceny kapitału CAPM oraz ściśle z nią związanej teorii modelu pojedynczego indeksu Sharpe’a. W jego części wstępnej skoncentrowano się na krótkim przedstawieniu modelu jednowskaźnikowego oraz omówieniu własności wynikających bądź to z jego konstrukcji, bądź z przyjętych założeń. Opierając się na modelu jednoindeksowym, dokonano dekompozycji ryzyka całkowitego na część specyficzną i systematyczną. Określono przy tym właściwą, w kontekście tego modelu, miarę ryzyka w postaci współczynnika beta. Ponadto w artykule podjęło próbę weryfikacji hipotezy o efektywności rynku kapitałowego w Polsce oraz, co wynika z powyższego, że papiery wartościowe notowane na tym rynku są wyceniane zgodnie z rynkowym modelem równowagi CAPM. Zademonstrowane metody i techniki badań, związanych z tą problematyką na rozwiniętych rynkach kapitałowych (NYSE - New York Stock Exchange). Pragnąc zbadać wpływ czynnika rynkowego na dane inwestycje oraz wielkość ryzyka związanego z tymi inwestycjami, posłużono się pojedynczymi walorami notowanymi na warszawskiej giełdzie oraz portfelami równomiernymi, poczynając od dwuelementowych, a kończąc na sluelementowych. Metodologia laka pozwoli określić graniczne własności procesu dywersyfikacji portfela, pomijając problem efektywności inwestycji portfelowych. Otrzymane wyniki świadczą, iż zwiększając rozmiary portfeli o kolejne walory, nic jesteśmy w stanic uniknąć poniesienia ryzyka systematycznego, związanego z koniunkturą panującą na rynku. Ryzyko specyficzne natomiast, w postaci wariancji resztowej, może zostać w znacznej części wyeliminowane w drodze dywersyfikacji portfela. Jednakże badania pokazały, że składniki resztowe z modelu Sharpe’a dla poszczególnych dwóch walorów czy portfeli charakteryzują się dodatnimi korelacjami, co może świadczyć o istnieniu innych, oprócz ryzyka rynku, czynników systematycznie wpływających na ceny notowanych akcji. Dalsza analiza skłania do odrzucenia modelu CAPM jako teorii, zgodnie z którą wyceniane są walory w GPW w Warszawie, co koresponduje z wynikami odnośnie do modelu jednoindeksowego. Inwestując w portfele papierów wartościowych, inwestorzy są nagradzani nie tylko za akceptację ryzyka systematycznego, ale również za podjęcie ryzyka specyficznego danego portfela.