dc.contributor.author | Szul, Roman | |
dc.date.accessioned | 2014-12-12T11:57:05Z | |
dc.date.available | 2014-12-12T11:57:05Z | |
dc.date.issued | 2013 | |
dc.identifier.citation | Szul R., Miasto a język. Rola miast w kształtowaniu sytuacji językowej, "Studia z Geografii Politycznej i Historycznej" t. 2, 2013, s. 63-85. | pl_PL |
dc.identifier.issn | 2300-0562 | |
dc.identifier.uri | http://hdl.handle.net/11089/5909 | |
dc.description.abstract | Cities and towns play a significant role in shaping language situation in countries and
regions. In cities and towns two language mechanisms are working: diversification and
simplification of language situation. Diversification results from immigration to cities
(towns), simplification – from contacts of peoples inside the city (town). In extreme cases
of rapid inflow of peoples of various languages to the city (town) difficulties in mutual
communication of inhabitants can emerge (“Babel tower effect”). In the 19th century such
a situation was in Lodz and Bialystok. Simplification of the language situation in a city
(town) runs through the stage of common language and bi-lingualism of a part of the
population. An important issue is which language becomes the common, and consequently,
the only language, of the city (town). It depends on numerical, economic and political
strength of ethno-linguistic groups in the city (town), on prestige of individual languages
and, in contemporary world, on language policy of a given country or region. Different
socio-professional characteristics of urban and rural populations often make that from the
ethno-linguistic point of view cities (towns) differ from their rural hinterland. City (town)
and its hinterland are in contact which leads to a change of the language situation – to an
“absorption” of the city (town) by the hinterland or to expansion of language of the city
(town) and assimilation of the hinterland by the city (town), or to equilibrium and tensions
over the language between the city (town) and its hinterland (as nowadays in Brussels).
Cities (towns) by forming a network of contacts create favourable conditions for expansion
of the most important language in a given country (or empire), which in modern times (the
19th and 20th centuries) was used for cultural and linguistic homogenisation of populations
in the process of building nation states. | en |
dc.description.abstract | Miasta odgrywają istotną rolę w kształtowaniu sytuacji językowej państw i regionów. W miastach
działają dwa mechanizmy językowe: różnicowania i ujednolicania sytuacji językowej. Różnicowanie
wynika z imigracji do miasta, ujednolicanie – z kontaktów ludności wewnątrz miasta.
W skrajnych przypadkach szybkiego napływu do miasta ludności różnych języków może powstać
trudność w komunikowaniu się ludności miasta (efekt „wieży Babel”). W XIX w. taka sytuacja
była np. w Łodzi i Białymstoku. Ujednolicanie sytuacji językowej w mieście przebiega poprzez
etap języka wspólnego i dwujęzyczności części mieszkańców. Ważnym zagadnieniem jest to,
który język staje się językiem wspólnym miasta – zależy to od liczebności poszczególnych grup
etniczno-językowych, ich siły ekonomicznej i politycznej, od prestiżu poszczególnych języków,
a w czasach współczesnych od polityki językowej państwa lub regionu. Zróżnicowane cechy
społeczno-zawodowe ludności miasta i wsi powodują, że często miasta odróżniają się sytuacją
etniczną i językową od otaczających obszarów wiejskich. Miasto i obszary otaczające są w kontakcie
prowadzącym do zmiany sytuacji językowej – językowego „wchłonięcia” miasta przez
otoczenie lub ekspansji miasta i upodobnienia otoczenia do miasta albo równowagi i napięć na tle
językowym między miastem a otoczeniem (jak obecnie w Brukseli). Miasta, tworząc sieć powiązań,
sprzyjają ekspansji najważniejszego języka w danym państwie (imperium), co w czasach
współczesnych było wykorzystywane do ujednolicania kulturowo-językowego w ramach budowy
państw narodowych. | pl |
dc.language.iso | pl | pl_PL |
dc.publisher | Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego | pl_PL |
dc.relation.ispartofseries | Studia z Geografii Politycznej i Historycznej;2 | |
dc.rights | Uznanie autorstwa-Bez utworów zależnych 3.0 Polska | * |
dc.rights.uri | http://creativecommons.org/licenses/by-nd/3.0/pl/ | * |
dc.subject | miasto | pl_PL |
dc.subject | obszary otaczające miast | pl_PL |
dc.subject | sytuacja językowa | pl_PL |
dc.subject | różnicowanie językowe | pl_PL |
dc.subject | ujednolicanie językowe | pl_PL |
dc.subject | kontakty językowe | pl_PL |
dc.subject | city (town) | en |
dc.subject | hinterland | en |
dc.subject | language situation | en |
dc.subject | linguistic diversification | en |
dc.subject | linguistic homogenisation | en |
dc.subject | linguistic contacts | en |
dc.title | Miasto a język. Rola miast w kształtowaniu sytuacji językowej | pl_PL |
dc.title.alternative | City and language. Role of cities and towns in shaping language situation | en |
dc.type | Article | pl_PL |
dc.page.number | 63-85 | pl_PL |
dc.contributor.authorAffiliation | Uniwersytet Warszawski, Centrum Europejskich Studiów Regionalnych i Lokalnych | pl_PL |
dc.references | Alpatov W.M. 1988, Japonia. Jazyk i obszczestwo, Izdatielstvo Nauka, Moskwa (Алпатов В.М., Япония. Язык и обзщество, Издательство Наука, Москва). | pl_PL |
dc.references | Barwiński M., 2013, Geograficzno-polityczne uwarunkowania sytuacji Ukraińców, Łemków, Białorusinów i Litwinów w Polsce po 1944 roku, Wydawnictwo UŁ, Łódź. | pl_PL |
dc.references | Blake N.F., 1996, A history of the English language, Palgrave, Basingstoke. | pl_PL |
dc.references | Boivin M., 2011, Indie. Zarys historii, Dialog, Warszawa. | pl_PL |
dc.references | Cudny W., Rouba R., 2012, Lodz – Poland, [w:] Cudny W., Michalski T., Rouba R. (red.), Tourism and the transformation of large cities in the post-communist countries of Central and Eastern Europe, Wydawnictwo UŁ, Łódź. | pl_PL |
dc.references | Daneš F., 1996, Čeština od národního obrození do získání státní samostatnosti, [w:] Čmejrková S., Daneš F., Kraus J., Svobodová I. (red.), Čeština, jak ji znáte i neznáte, Academia, Praha. | pl_PL |
dc.references | Delage G., Dumas G., 2002, Politiques linguistiques: Le modele québécois, World Congress on Language Policies, April, Barcelona. | pl_PL |
dc.references | Diaz-Couder E., 1997, Multilingüismo y Estado-Nación en México, „Diverscité”, Janvier: www.teluq.uquebec.ca/diverscite/entree.htm | pl_PL |
dc.references | Djaczkov M.W., Leontjev J.I., Torsujeva A.A., 1981, Jazyk tok-pisin, Izdatielstvo Nauka, Moskwa (Дьячков М.В., Леонтьев Е.И., Торсуева А.А., 1981, Язык ток- писин, Издательство Наука, Москва). | pl_PL |
dc.references | Gawryszewski A., 2009, Ludność Warszawy w XX wieku, PAN IGiPZ, Warszawa. | pl_PL |
dc.references | Gelber H.G., 2001, Nations out of empires. European nationalism and transformation of Asia, Palgrave, Basingstoke–New York. | pl_PL |
dc.references | Ingrassia G., Blasco Ferrrer E., 2009, Storia della lingua sarda, CUEC (Cooperativa Universitaria Editrice Cagliaritana), Cagliari. | pl_PL |
dc.references | Jassem-Staniecka A., 2012, Community conflict in Belgium and its linguistic reflections, „Annual of Language & Politics and the Politics of Identity”, 6: www.alppi.eu. | pl_PL |
dc.references | Jurkowski J., 1986, Od wieży Babel do języka kosmitów. O językach sztucznych, uniwersalnych i międzynarodowych, KAW, Białystok. | pl_PL |
dc.references | Keating M., 1996, Nations against the state. The new politics of nationalism in Quebec, Catalonia and Scotland, Palgrave Macmillan, Basingstoke. | pl_PL |
dc.references | Koter M., Kulesza M., Puś W., Pytlas S., 2005, Wpływ wielonarodowego dziedzictwa kulturowego Łodzi na współczesne oblicze miasta, Wydawnictwo UŁ, Łódź. | pl_PL |
dc.references | Macan T., 2004, Hrvatska povijest, Matica Hrvatska, Zagreb. | pl_PL |
dc.references | Pellicer D., 1997, Reconomimiento y conocimiento de las lenguas indígenas de México, „Diverscité”, Fevrier: www.teluq.uquebec.ca/diverscite/entree.htm. | pl_PL |
dc.references | Pěničková D.A., 2009, Anglicky mluvící cicinci v České republice: výuka angličtiny jako prostředek společenské integrace, [w:] Bittnerová D., Moravcová M. (red.), Etnické komunity. Elity, institituce, stát, Fakulta humanitních studií Universzity Karlovy, Praha. | pl_PL |
dc.references | Rocher F., 2002, The evolving parameters of Quebec nationalism, „International Journal on Multicultural Societies”, 4 (1), s. 75–97. | pl_PL |
dc.references | Rossel H., 1997, La référence identitaire régionale – le cas de la Belgique et de l’ex- -Tchécoslovaquie, [w:] Jałowiecki B., Gorzelak G. (red.), The identity of Central Europe/L’Identité de l’Europe Centrale, Regional and Local Studies, t. 13, Warszawa. | pl_PL |
dc.references | Rotković R., 2006, Kratka ilustrowana istorija crnogorskog naroda, Crnogorska izdanja, Podgorica. | pl_PL |
dc.references | Roux G., 2006, Mezopotamia, Dialog, Warszawa. | pl_PL |
dc.references | Rykała A., 2011, Mniejszości religijne w Polsce. Geneza, struktury przestrzenne, tło etniczne, Wydawnictwo UŁ, Łódź. | pl_PL |
dc.references | Sofronov M.W., 1979, Kitajskij jazyk i kitajskoje obszczestwo, Izdatielstvo Nauka, Moskwa (Софронов М.В., 1979, Китайский язык и китайское общество, Издательство Наука, Москва). | pl_PL |
dc.references | Simke J., 2011, Běła Wóda, něga raz serbska wjas, Ludowe Nakładnistwo Domowina, Budyšin. | pl_PL |
dc.references | Singer I.I., 1937, Di brider Aszkenazy („Bracia Aszkenzazy”), Forwerts Ojsgabe, Nowy Jork. | pl_PL |
dc.references | Singer I.I., 1946, Fun a welt wos iż niszto mer („O świecie, którego już nie ma”), Farlag Matones, Nowy Jork. | pl_PL |
dc.references | Sobczyński M., 2012, Region łódzki w tradycji podziałów administracyjnych Polski Środkowej, [w:] Pawłowska A., Rykiel Z. (red.), Region i regionalizm w socjologii i politologii, Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, Rzeszów, s. 177–195. | pl_PL |
dc.references | Szul R., 2010, “Wskrzeszanie” języków jako symboli tożsamości, pamięci i przestrzeni narodów, [w:] Kapralski S. (red.), Pamięć, przestrzeń, tożsamość, Wydawnictwo Scholar, Warszawa, s. 72–101. | pl_PL |
dc.references | Szymańska D., 2007, Urbanizacja na świecie, PWN, Warszawa. | pl_PL |
dc.references | Truchot C., 2008, Europe: l’enjeu linguistique, La Documentation Française, Paris. | pl_PL |
dc.references | Trunk I.I., 1946, Pojln („Polska”), Farlag Unser Tsait, Nowy Jork. | pl_PL |
dc.references | www.alppi.eu | pl_PL |
dc.references | www.radioaustralia.net.au/tokpisin/ | pl_PL |
dc.references | www.visitcardiff.com | pl_PL |