„Życie niegodne życia” i archeologia masowych zbrodni – chojnicka Dolina Śmierci

Abstract

Projekt „Archeologia Zbrodni Pomorskiej 1939” realizowany przez Instytut Archeologii Uniwersytetu Łódzkiego dzięki wsparciu Narodowego Centrum Nauki bada materialne ślady i pamięć społeczną dotyczącą niemieckich zbrodni z początków II wojny światowej na Pomorzu Gdańskim. W ramach tzw. Aktion 1005 w 1944 roku Niemcy próbowali zatuszować te zbrodnie, paląc ekshumowane ciała ofiar. Jesienią 1939 roku na Pomorzu realizowano plan eksterminacji polskiej inteligencji i osób uznanych za „niepożądane”. Ofiary obejmowały nauczycieli, duchownych, urzędników, uczestników powstań, a także rolników i robotników. W dołach śmierci pochowano również pacjentów szpitali psychiatrycznych i niewielką grupę Żydów. Historycy szacują, że w około 400 miejscach kaźni zginęło 30–35 tysięcy ludzi. Jednym z takich miejsc jest chojnicka Dolina Śmierci, badana w ramach projektu, której historia i materialne ślady są przedmiotem szczegółowych analiz.