Oświecenie szkockie w świetle wybranych dzieł współczesnej historiografii brytyjskiej

Abstract

Przedmiotem rozprawy jest percepcja epoki Szkockiego Oświecenia we współczesnych analizach historyków szkockich na tle historiografii angielskiej. Autorka usiłuje odpowiedzieć na pytania oscylujące wokół zagadnień fenomenu Szkockiego Oświecenia w gąszczu materii dotyczącej wieku XVIII. Badania pozwalają wysunąć wniosek o ciągłej żywotności zagadnień powiązanych z epoką racjonalizmu; mieszczą się w tym również recenzje zjawiska Szkockiego Oświecenia. Główne źródło refleksji stanowią szkockie środowiska historyczne i to ich poglądy zajmują miejsce kluczowe w dysertacji. Historiografia strony angielskiej jest cennym uzupełnieniem ustaleń zawartych w pismach szkockich. Rozprawa zamyka się głównie w chronologii XVIII wieku. Celem rozważań jest nade wszystko próba usystematyzowania stosunku historiografii szkockiej i angielskiej wobec fenomenu osiemnastowiecznego ożywienia szkockiej myśli. Autorka stwierdza, że nie należy dziejopisarstwa brytyjskiego traktować jako nurtu homogenicznego — jego rysem charakterystycznym jest dwoistość ujęć w kontekście narodowym oraz różnorodność koncepcji w tych ramach.