Historiografia: między nauką a literaturą. Kulturowe aspekty kształtowania paradygmatów historiograficznych w XX wieku

Abstract

Rozprawa poświęcona została zagadnieniu historiografii. Autorka wychodzi z założenia, że przedrozumienie, ujawniające się w narracji historycznej, utrwala się w nauce oraz dorobku kulturowym jako wyobrażone obrazy dziejów, które kryją w sobie różne stereotypy myślowe i mity fundamentalne. Wyobrażenia te zostaną poddane analizie w czterech częściach dysertacji. Pierwsza ukazuje narzędzia, zgodnie z którymi prowadzona zostaje prezentacja światopoglądowej sfery kultury sterującej wyobrażeniami historyka o przeszłości. W drugim rozdziale autorka opisuje modernistyczne wyobrażenia o tym, „jak sprawy mają się w świecie” i sformułowane na tym gruncie zadania historiografii, która opisywała i wspierała te wyobrażenia. W trzecim rozdziale wyjaśnione zostaną przyczyny kryzysu światopoglądu modernistycznego, który dotknął w XX w. społeczność Zachodu. Następnie omawia się nowe postawy, które rzutowały na tworzenie konkurencyjnych względem modernizmu obrazów świata. W czwartej części opisany zostanie wyłaniający się nowy sposób myślenia o świecie. Na przykładzie komiksu „Maus” amerykańskiego artysty Arta Spiegelmana zostają omówione współczesne, jeszcze nieuregulowane społecznie formy re-prezentacji dziejów, uchylające się zarówno od scjentystycznych, jak i literackich konwencji.