Zróżnicowanie europejskiej integracji ekonomicznej w świetle studiów porównawczych nad kapitalizmem

Abstract

Dysertacja analizuje związek różnorodności modeli kapitalizmu państw członkowskich Unii Europejskiej (UE) ze zjawiskiem zróżnicowanej integracji (differentiated integration – DI). Celem postawionym przez autora jest zbadanie, w jaki sposób różnice w architekturach instytucjonalnych europejskich gospodarek wpływają na ich stopień zaangażowania w kluczowe polityki unijne. Dla realizacji tego zamierzenia, praca wykorzystuje perspektywę instytucjonalnej ekonomii politycznej oraz studiów porównawczych nad kapitalizmem. Część teoretyczna rozprawy obejmuje omówienie głównych nurtów porównawczej ekonomii politycznej oraz ich dotychczasowego wykorzystania na gruncie studiów europejskich. Autor korzysta z dorobku szkoły wariantów kapitalizmu (varieties of capitalism – VoC) oraz jej rozwinięć i wskazuje, że państwa o bardziej skoordynowanych gospodarkach mogą być bardziej kompatybilne instytucjonalnie względem promowanej przez UE modelu kapitalizmu. W części empirycznej przedstawiono analizę statystyczną oraz estymacje modeli ekonometrycznych (GMM), które pozwoliły na określenie zależności między cechami instytucjonalnymi gospodarek narodowych a stopniem integracji prawnej, mierzonej liczbą wyłączeń traktatowych danego kraju. Badanie obejmuje również analizę treści oficjalnych dokumentów oraz wywiady pogłębione z ekspertami i decydentami politycznymi. Wyniki analiz wskazują, że poziom integracji poszczególnych państw UE nie jest jedynie funkcją ich preferencji politycznych, lecz w dużej mierze wynika też z instytucjonalnych uwarunkowań modeli kapitalizmu.

The dissertation analyses the relationship between the diversity of capitalism models in the European Union (EU) member states and the phenomenon of differentiated integration ( DI ). The author’s aim is to examine how differences in the institutional architectures of European economies affect their degree of involvement in key EU policies. To achieve this goal, the work uses the perspective of institutional political economy and comparative capitalism studies. The theoretical part of the dissertation includes a discussion of the main trends in comparative political economy and their current use in European studies. The author uses the achievements of the varieties of capitalism (VoC) school and its developments and indicates that countries with more coordinated economies may be more institutionally compatible with the model of capitalism promoted by the EU. The empirical part presents a statistical analysis and estimations of econometric models (GMM), which allowed for determining the relationship between the institutional features of national economies and the degree of legal integration, measured by the number of treaty exemptions of a given country. The study also includes content analysis of official documents and in-depth interviews with experts and political decision-makers. The results of the analyses indicate that the level of integration of individual EU countries is not only a function of their political preferences, but also largely results from the institutional conditions of capitalism models.