Wpływ zapożyczeń niemieckich na gwarę Górnego Śląska ze szczególnym uwzględnieniem słownictwa kulinarnego

Abstract

Górny Śląsk jest niezwykle ważnym terenem w naszej Ojczyźnie. Od wieków stanowił on łakomy kąsek dla wielu krajów: m.in. dla Polski i Niemiec. Było to spowodowane przede wszystkim dogodnym położeniem geograficznym i naturalnym bogactwem tego regionu. Toczące się nieustające walki między państwami oraz przenikanie się wielu kultur na tym terytorium ukształtowały oryginalną mowę mieszkańców Górnego Śląska, która opiera się przede wszystkim na 2 językach: polskim i niemieckim. Ponieważ Śląsk na mocy traktatu jałtańskiego należy od zakończenia II wojny Światowej do terytorium Rzeczypospolitej Polskiej i jest traktowany jako ważna część bytu państwowego, należy podkreślić, że cały dialekt śląski, a w tym wszystkie wyodrębnione w nim gwary, opierają się na polskim systemie językowym, a występujące w nich elementy z języka niemieckiego są traktowane jako zapożyczenia. Głównym celem badań było skupienie się na zagadnieniu zapożyczeń niemieckich z dziedziny kulinariów, które pojawiają się w gwarze górnośląskiej i które zostały wymienione w „Słowniku gwar śląskich” autorstwa Barbary i Adama Podgórskich. Istotną kwestią było również ukazanie w jakim stopniu słowa z języka niemieckiego występują w owej gwarze i jak przebiega ich proces zapożyczeń.

Upper Silesia is an extremely important region in our homeland. For centuries, it has been a temptation for many countries, including Poland and Germany. This was mainly due to its favourable geographical location and the natural wealth of the region. The constant battles between the two countries and the intermingling of many cultures in this territory have shaped the original language of the people of Upper Silesia, which is based primarily on two languages: Polish and German. Because Silesia, by virtue of the Yalta Treaty, has belonged since the end of the Second World War to the territory of the Republic of Poland, it is treated as an important part of the state being. It should be emphasized that the whole Silesian dialect, including all its dialects, is based on the Polish language system, and any elements from the German language are treated as borrowings. The main aim of the research was to focus on the issue of German borrowings from the culinary field which appear in the Upper Silesian dialect and which are listed in the "Dictionary of Silesian dialects" by Barbara and Adam Podgórski. It was also important to show to what extent words from the German language occur in this dialect and how their borrowing process proceeds.