W cieniu „wiejskich katedr”. Sakralna architektura drewniana z obszaru diecezji sandomierskiej i kieleckiej na przełomie XIX i XX wieku na wybranych przykładach

Abstract

Na początku XIX wieku na obszarze Królestwa Polskiego przeważała architektura drewniana. Dominowała ona również w architekturze sakralnej. Niniejszy artykuł skupia się na analizie wybranych przykładów kościołów rzymskokatolickich z obszaru Diecezji Sandomierskiej i Kieleckiej. Obiekty m.in. z Dzierzgowa, Miedzierzy, Policznej, Olbierzowic, Kielc, Zborówka, pozwalają na zaobserwowanie szerokiego spektrum problemów dosięgających ten typ budownictwa: od prób ochrony, przez przekształcenia niszczące często zabytkową wartość, po całkowite zastąpienie obiektami murowanymi, w których cieniu przyszło mu odchodzić. Dla lepszego zrozumienia niektórych przemian formalnych bryły i rodzajów prowadzonych prac, przytaczane są opisy źródłowe pochodzące z dokumentacji archiwalnej oraz periodyków.

In the early nineteenth century wooden architecture prevailed in the area of the Kingdom of Poland. It also dominated in sacral architecture. This article focuses on the analysis of selected examples of Roman Catholic churches from the area of Sandomierz and Kielce dioceses. Objects from, inter alia, Dzierzgów, Miedzierza, Policzna, Olbierzowice, Kielce, Zborówek, allow us to observe a wide spectrum of problems affecting this type of building: from attempts to protect it by the transformation, which often deprived it of the historic value, to the complete replacement with brick buildings, in which shadow it had to pass away. To better understand some of the formal transformations of the mass and the types of work carried out, source descriptions from archival documentation and periodicals are cited.