“Let me hear Thy voice”: Michèle Roberts’s Refiguring of Mary Magdalene in the Light of The Song of Songs

Abstract

The article engages with the protagonist of The Secret Gospel of Mary Magdalene by Michèle Roberts, first published in 1984 as The Wild Girl. Filipczak discusses scholarly publications that analyze the role of Mary Magdalene, and redeem her from the sexist bias which reduced her to a repentant whore despite the lack of evidence for this in the Gospels. The very same analyses demonstrate that the role of Mary Magdalene as Christ’s first apostle silenced by patriarchal tradition was unique. While Roberts draws on the composite character of Mary Magdalene embedded in the traditional association between women, sexuality and sin, she also moves far beyond this, by reclaiming the female imaginary as an important part of human connection to the divine. At the same time, Roberts recovers the conjunction between sexuality and spirituality by framing the relationship of Christ and Mary Magdalene with The Song of Songs, which provides the abject saint from Catholic tradition with an entirely different legacy of autonomy and expression of female desire, be it sexual, maternal or spiritual. The intertext connected with The Song of Songs runs consistently through The Secret Gospel of Mary Magdalene. This, in turn, sensitizes the readers to the traces of the Song in the Gospels, which never quote from it, but they rely heavily on the association between Christ and the Bridegroom, while John 20 shows the encounter between the risen Christ and Mary Magdalene in the garden whose imagery is strongly suggestive of the nuptial meeting in The Song of Songs.

Artykuł dotyczy głównej bohaterki powieści Michèle Roberts pt. The Secret Gospel of Mary Magdalene, opublikowanej po raz pierwszy w 1984 roku jako The Wild Girl. Filipczak omawia publikacje naukowe na temat biblijnej Marii Magdaleny, których celem jest wyzwolenie tej postaci z niewdzięcznej roli skruszonej jawnogrzesznicy; jak przypomina autorka, w Ewangeliach brak dowodów na jej moralny upadek. We wspomnianych pracach podkreśla się wyjątkowość Marii Magdaleny jako uciszonej przez patriarchat pierwszej uczennicy Chrystusa. Roberts czerpie ze złożonego wizerunku tej postaci, zbudowanego na tradycyjnym utożsamieniu kobiecości z seksualnością i grzechem, lecz sięga również znacznie dalej, odzyskując kobiecą wyobraźnię jako istotny łącznik między tym, co ludzkie, a tym, co boskie. Ponadto, jak dowodzi Filipczak, Roberts przypomina o wypartym związku między seksualnością a duchowością, odczytując relację Chrystusa i Marii Magdaleny przez pryzmat Pieśni nad pieśniami. Zdejmując z Marii Magdaleny piętno abiektu, autorka odkrywa w tej postaci cenne dziedzictwo autonomii w wyrażaniu kobiecego pragnienia—seksualnego, macierzyńskiego, bądź też duchowego. Celem konsekwentnych odwołań do Pieśni nad pieśniami jest zatem uwrażliwienie czytelnika The Secret Gospel of Mary Magdalene na podskórną obecność Pieśni w Ewangeliach. Choć nie wprost, te ostatnie opierają się wszak na utożsamieniu Chrystusa z Oblubieńcem, zaś opisane w dwudziestym rozdziale Ewangelii wg św. Jana spotkanie z Marią Magdaleną w ogrodzie zawiera wyraźne echa zaślubin z Pieśni nad pieśniami.