Some remarks on the dramatic presentation of romance material in "The Tempest" W. Shakespeare

Abstract

Romans jest tradycyjnym gatunkiem epicznym sięgającym do starożytnych autorów (Heliodorus, Tatius) i cieszący się powodzeniem, choć w różnych odmianach, w literaturze europejskiej doby Średniowiecza i Renesansu. Definicja gatunku jest płynna, ale zdecydowanie podkreśla obecność fabuły pełnej niezwykłych przygód i cudów, dziejących się w trakcie podróży i obejmujących wielość miejsc oraz dużą rozciągłość w czasie. Tak konstruowanej fabule towarzyszy fascynacja tym co cudowne i magiczne i wymóg naiwnej wiary w prawdomówność narratora, stojącego zawsze na zewnątrz swej opowieści. Perykles, Cymbelin. Opowieść zimowa i Burza charakteryzują się taką właśnie fabułą i aksjomatycznym założeniem, że wszystko jest możliwe. Artykuł przedstawia dwa problemy dramatyzacji tradycyjnie epickiego romansu: 1) dramatyzacja narratora i narracji. Omawiany materiał to opowieść Prospera w scenie II pierwszego aktu, częściowo w kontraście do narratora w Peryklesie. Szczególnie podkreślona zostaje rola języka jako elementu przetwarzającego narrację w 'dzianie się. 2) drarnatyczne ujęcie aspektu cudowności. Podkreśla się zastosowanie tradycyjnych technik teatru w teatrze. Takie rozwiązanie eliminuje narratora, seria spektakli zastępuje opisy przygód, oferuje dramatycznie istotne różne punkty widzenia, pozwala na manipulacje różnymi poziomami recepcji świata przedstawionego i zapewnia w ten sposób utrzymanie romansowej fascynacji niezwykłością świata, w którym wszystko może się zdarzyć.