Opady atmosferyczne na obszarze Łodzi i województwa łódzkiego w okresie 1961-2016
Abstract
Głównym celem tego opracowania jest charakterystyka opadów atmosferycznych na tle cyrkulacji atmosferycznej w województwie łódzkim oraz analiza incydentów opadowych w skali lokalnej w oparciu o sieć punktów pomiarowych na obszarze aglomeracji łódzkiej.
We wszystkich sezonach, najwyższe średnie sumy dobowe opadów wystąpiły podczas typów cyklonalnych. Zima charakteryzowała się najwyższymi opadami dobowymi podczas typu cyrkulacji atmosferycznej cyklonalnej zachodniej (Wc). Latem średnie sumy dobowe opadów były dwukrotnie wyższe, niż zimą i charakteryzowały się najwyższymi wartościami podczas cyrkulacji atmosferycznej typu SEc i SWc. We wszystkich sezonach, podczas typów antycyklonalnych wystąpiły najniższe średnie sumy dobowe opadów z minimum podczas typu Na, czego powodem jest mała wilgotność mas powietrza arktycznego napływającego z północy. W województwie łódzkim najczęściej opady występują podczas adwekcji północno-zachodniej, zachodniej i południowo-zachodniej, co pokazuje duży wpływ Atlantyku w generowaniu opadów atmosferycznych w województwie łódzkim. Najmniejszą częstością charakteryzują się opady podczas adwekcji z kierunków: NE, E i SE w zależności od sezonu, przyczyną są suche masy powietrza kontynentalnego przenoszone z powyższych kierunków.
Największą współzależność występowania makrotypów cyrkulacji (NAO, EA, EA/WR, SCA, POL) z opadami atmosferycznymi w województwie łódzkim odnotowano jesienią i zimą. Najsilniejszym wpływem na średnie sumy opadów atmosferycznych w województwie łódzkim cechuje się makrotyp SCA i POL, najsłabszym EA/WR. Przeważały korelacje słabe od -0,4 do 0,4. Duże zróżnicowanie korelacji może świadczyć o wpływie warunków lokalnych na opady.
Na podstawie wybranych incydentów opadowych w aglomeracji łódzkiej stwierdzono, że geneza opadu jest decydującym czynnikiem, który wpływa na przebieg intensywności opadu. Pokazano, że przebieg wzrostu warstwy opadu z chmur warstwowych był jednostajny. W przypadku chmur Cumulonimbus, przebieg warstwy opadu był bardziej dynamiczny i najwyższe wzrosty warstwy opadu wystąpiły od 30 do 75% czasu jego trwania.
W trakcie wybranych incydentów opadowych na obszarze Łodzi podczas wytypowanych kierunków adwekcji (NW, W i SW) w czasie 60 minut obserwuje się wyraźne zróżnicowanie rozkładu czasowo-przestrzennego średniego udziału procentowego opadu. Maksymalny średni udział procentowy opadu występuje po zawietrznej stronie miasta podczas analizowanych kierunków adwekcji.