Idea pokoju w wystąpieniach papieża Jana Pawła II na forum ONZ z lat 1979–1995 oraz orędziach na Światowy Dzień Pokoju z lat 1979–1991

Abstract

Zimna wojna była czasem bardzo napiętych stosunków międzynarodowych. Dominował w niej konflikt pomiędzy dwoma, antagonistycznie do siebie nastawionymi blokami, skupionymi wokół Związku Radzieckiego oraz Stanów Zjednoczonych. Sytuację zaogniała nakręcająca się spirala zbrojeń, którą potęgował fakt posiadania, przez obie strony broni atomowej. Wszystko było, ze sobą tak sprzęgnięte, że nawet wydarzenia, dziejące się na peryferiach głównej areny rywalizacji, stawały się polem do starcia, przeradzającym się nieraz w otwarty konflikt sprzecznych ze sobą systemów i ideologii. Bardzo ważna stała się inicjatywa Pawła VI, który wymyślił Światowy Dzień Pokoju, podczas, którego papież wygłaszał specjalnie przygotowane orędzie. Dzieło to kontynuował następnie Jan Paweł II i jest kultywowane do dnia dzisiejszego. Polski papież zaczerpnął rozumienie pokoju od Pawła VI, mówiąc, iż jest on równoznaczny z rozwojem. Prócz tego, papieskie postrzeganie wyróżniał holizm. Dla Jana Pawła II sprawa światowego pokoju w okresie zimnej wojny była bardzo ważna. Nie jest to tylko stwierdzenie, ale potwierdzały je czyny: pielgrzymki, które determinowała powyższa kwestia. Papież często łączył obydwie czynności np. przemawiając dwukrotnie na forum ogólnym Organizacji Narodów Zjednoczonych. W swoich przemówieniach papież jednoznacznie dostrzegł, że w okresie zimnej wojny, sprawa światowego pokoju była permanentnie zagrożona. Na fakt ten wpływały podziały świata na bloki, wśród, których wyróżnił: Wschód–Zachód oraz Północ–Południe. Ten drugi podział, bardzo mocno łączył się z rozwojem państw i ludzi. W celu jego analizy, papież dokonał podziału na cztery światy. Rywalizacja Wschód–Zachód sama w sobie stanowiła przeszkodę dla pokoju, ale dodatkowo Jan Paweł II zaakcentował, związane z nią wyścig zbrojeń i problem nuklearny. Z aspektami militarnymi, kojarzyły się również terroryzm oraz sprawa produkcji, a przede wszystkim, handlu bronią. Ojciec Święty problem pokojowy upatrywał również w kryzysie wartości duchowych. Według niego, jeśli pokój pochodzi od Boga, to człowiek musi być w stanie przyjąć ten dar i go pielęgnować w swym sercu i sumieniu. Niestety prócz wyrażania szerokiej aprobaty dla słów i działań papieża, czy Stolicy Apostolskiej nie szły za tym żadne dalsze działania państw. Wniosek z tego taki, iż szczytne, mądre i ciekawe idee Jana Pawła II (bo za takie były uważane, chociażby wśród gremium członków ONZ) w znacznej mierze nigdy nie zostały wcielone w życie, a świat zarówno ten z czasów pontyfikatu papieża-Polaka, jak i dzisiejszy nadal mógłby czerpać garściami z słów i nauk głoszonych przez Ojca Świętego.

The Cold War was a time of very tense international relations. It will be interesting to answer the question: how did the Holy Father understand the world peace? How did he see a global situation? Was cold war present in the Holy Father messages? What should people do for the world peace? That problem was very important for the Catholic Social Teaching. Holy Father spoke of the world peace in many of his messages. John Paul II saw many aspects of that problem in his teaching. The initiative of Paul VI, who invented the World Day of Peace, during which the Pope gave a specially prepared message, became very important. This work was continued by John Paul II and is cultivated to the present day. The Polish pope took the understanding of peace from Paul VI, saying that it is synonymous with development. In addition, the papal perception was distinguished by holism. In his speeches, the Pope clearly recognized that during the Cold War, the issue of world peace was permanently under threat. This fact was influenced by the divisions of the world into blocks, among which he distinguished: East–West and North–South. As the main conception to master the world order, John Paul II saw dialogue. The dialogue was inseparably connected with another concept, which was a papal recipe for the deadly threat of nuclear war – negotiations. Unfortunately, apart from expressing broad approval for the words and actions of the Pope or the Holy See, no further actions of the states followed.