Społeczne uwarunkowania dobrowolnej bezdzietności

Abstract

Celem zrealizowanych badań było znalezienie odpowiedzi na pytanie o społeczne uwarunkowania decyzji prokreacyjnych, a dokładniej o to, które z cech ponowoczesności urzeczywistniających się na różnych poziomach życia społecznego wystąpiły w wypowiedziach badanych na temat ich decyzji o pozostaniu bezdzietnymi? Przedmiotem badania była więc świadomość jednostek na ten temat – dostrzegane i wskazywane przez nich powody indywidualnych decyzji o bezdzietności. Dobrowolna bezdzietność była rozumiana jako intencjonalne nieposiadanie dziecka (z wyboru / z własnej woli). Dysertacja powstała w oparciu o wyniki eksploracyjnych i wieloetapowych badań własnych, z zastosowaniem jakościowych metod i technik zbierania danych. Dla celów pracy została przeprowadzona analiza treści na temat dobrowolnej bezdzietności zamieszczonych na forach internetowych, następnie zaś przeprowadzono cztery zogniskowane wywiady grupowe oraz 30 wywiadów indywidualnych z dobrowolnie bezdzietnymi kobietami i mężczyznami (mieszkańcami Łodzi, ze średnim lub wyższym wykształceniem, będącymi w wieku od 25 do 40 lat i pozostającymi w związkach małżeńskich powyżej dwóch lat). Jednocześnie w trakcie procesu badawczego zrodziło się dodatkowe pytanie natury metodologicznej, o wpływ typu narzędzia badawczego na treść wypowiedzi badanych na temat społecznych uwarunkowań dobrowolnej bezdzietności. Analiza zebranych danych pozwoliła na wskazanie cech ponowoczesności urzeczywistniających się na różnych poziomach życia społecznego wskazywanych przez badanych jako wpływające na ich decyzje o pozostaniu bezdzietnym. W związku z wyodrębnieniem dwóch typów intencjonalnie bezdzietnych (deklarujących bezdzietność czasową oraz zdecydowanie / na stałe rezygnujących z rodzicielstwa) wystąpiły różnice we wskazywanych czynnikach warunkujących niepodejmowanie roli rodzicielskiej pomiędzy przedstawicielami wyodrębnionych grup.