Fiktion und Wirklichkeit in den Tagebüehern von Max Frisch

Abstract

Autorka podejmuje problem funkcji, jakie w "Dziennikach" Маха Frischa spełnia fikcja i rzeczywistość. Celem artykułu jest próba odpowiedzi na pytanie, dlaczego dla wyrażenia istotnych problemów własnej egzystencji pisarz umyka w regiony fikcji. Dziennik jako gatunek literacki zwykle obywał się bez wymyślnej fabuły. W przypadku Frischa Jest inaczej. Można by więc przypuszczać, te pisarz boi się rzeczywistości i dlatego unika odkrycia autorskiego ja, uciekając do fikcyjnego narratora czy bohatera. Autorka stawia hipotezę, że motywacja taka - podnoszone przez niektórych krytyków - jest niesłuszna i nieuzasadniona. Uważa, że powód jest inny - Frisch zdaje sobie sprawę, że nie istnieją rozwiązania ostateczne i jedynie słuszne. Dlatego też zarówno w dramatach (np. "Don Juan czyli miłość do geometrii", "Szewska pasja Filopa Hotza") i powieściach ("Stiller", "Powiedzmy Gantenbein"), jak i w szkicach dzienników pisarz stara się zawsze zaproponować jak najwięcej rozwiązań, jak najwięcej wariantów odpowiedzi dotyczących tego samego problemu. Swoista otwartość dzieła Маха Frischa ma u swych podstaw traktowanie czytelnika jako równouprawnionego partnera. W rzeczywistości mamy do czynienia tylko z pojedynczymi przypadkami, które możemy interpretować jednoznacznie. Fikcja literacka daje nam niezbędną wolność wyboru odpowiedniej interpretacji. Forma szkicu Jest najbardziej adekwatna do interesujących Frischa problemów. Zarówno fikcjonalizowanie tematów jak i forma szkicu stanowią bazę obu dzienników ("Dziennik 1946-1949", "Dziennik 1966-1971") i decydują o ich literackiej spójności.