O uleganiu pokusie

Abstract

Fenomen ulegania pokusie doczekał się wielu opracowań na gruncie badań etnograficznych, socjologicznych czy też nauki o moralności. Inaczej rzecz ta wygląda w przypadku rozważań prowadzonych na gruncie psychologii społecznej. Dokonany przeze mnie przegląd literatury w tym zakresie wskazuje na istnienie dwóch dominujących perspektyw badawczych, przyjmowanych w badaniach nad sytuacją ulegania pokusie: perspektywy właściwej psychologii resocjalizacyjnej, ujmującej zjawisko w kategoriach zachowań, oraz perspektywy psychologii moralności. Wyniki badań pokazujące, iż ludzie w większości przypadków skłonni są np. ulegać pokusom łatwych korzyści, mimo deklarowanego uznania dla norm prawnych i etycznych zakazujących zawłaszczania cudzego mienia, stały się punktem wyjścia rozważań autorki niniejszego artykułu. Co jeszcze, jeśli nie legalizm prawny, może być buforem powstrzymującym człowieka w sytuacji pokusy? Jaką rolę w tym zakresie odgrywa nasza osobowość? Artykuł prezentuje wyniki badań nad zależnością pomiędzy zmiennymi osobowościowymi a uleganiem pokusie przez człowieka.

The phenomenon of succumbing to temptation has received many studies in the field of ethnography, sociology or in general – the research on morality. However, its results are different in the case of musings based in social psychology. My review of literature in abovementioned, pointed me to the existence of two dominant research perspectives in the studies on the subject: the perspective of proper resocialization psychology (describing the phenomenon in terms of antisocial behavior) and psychology of morality. The results of studies show that in most cases, people tend to be tempted to take advantages in order to gain some advantages, despite the declared recognition of legal and ethical norms prohibiting the appropriation of other people’s property. This note becomes the starting point for the author of this article. What else, if not legal legalism, can be a buffer to deter a man from temptation? The paper presents the research on the relationship between personality and succumbing to temptation.