Wielkie pytania małych ludzi – o książkach filozoficznych dla dzieci

Abstract

Tak się złożyło, że karty najwybitniejszych (a i tych mniej wybitnych także) dzieł filozoficznych zapisane zostały niemal bez wyjątku przez dostojnych, starszych panów – choć niekoniecznie z długimi brodami. Czy jednak umiłowanie mądrości to istotnie dziedzina dla nich zarezerwowana? Jeśli rację miał Platon, pisząc „To stan bardzo znamienny dla filozofa: dziwić się. Nie ma innego początku filozofii, jak to właśnie”, to wydaje się, że nie ma lepszego czasu dla bycia filozofem niż dzieciństwo. Czas, w którym każdy z nas całkiem bezinteresownie, wiedziony czystą ciekawością, zadaje mnóstwo pytań, być może więcej niż w ciągu całego późniejszego, dorosłego życia. Nie chodzi, rzecz jasna, o to, że Metafizyka Arystotelesa, Krytyka czystego rozumu Kanta bądź Idea fenomenologii Husserla równie dobrze mogły wyjść spod niewprawnie jeszcze piszącej ręki małego Krzysia czy Ani. Nie znaczy to też jednak, że odpowiedzi na największe pytania leżą poza możliwościami poznawczymi najmniejszych czytelników. Szczęśliwie, zdaje sobie z tego sprawę zarówno coraz więcej autorów, jak i wydawców. Niniejszy artykuł stanowi przegląd wydawanych w ostatnich latach książeczek filozoficznych przeznaczonych dla najmłodszych dzieci. Przedstawiona w nim zostanie przede wszystkim podejmowana w nich tematyka, z próbą zakwalifikowania poruszanych problemów do poszczególnych działów „dorosłej” filozofii.

It happened so that the pages of outstanding (as well as those less famous) philosophical works were written almost exclusively by the stately old men, though not necessarily with long beards. But is it true, that love of wisdom is an area reserved only for them? If Plato was right when he wrote: ‘Wonder is the special affection of a philosopher; for philosophy has no other starting point than this,’ it seems that there is no better time to be a philosopher than during childhood. This is the time when each of us quite freely, guided by pure curiosity, asks lots of questions, perhaps more than during the whole adult life. It is not the point that Aristotle’s Metaphysics, Kant’s Critique of Pure Reason or Husserl’s The idea of phenomenology could be created by small Chris or Anne. However this does not mean that the answers to ‘The Biggest Questions’ are beyond the cognitive capabilities of the smallest readers. Fortunately more and more authors and publishers become aware of this fact. This article provides an overview of recently published books about philosophy meant for the youngest children. First of all it will present topics with an attempt to classify them to individual sections of an ‘adult’ philosophy.